İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, “hegemonya aracı haline gelen doların hakimiyetini kırmak için” Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) üyesi ülkeler ortasında ticaretin ulusal para üniteleriyle yapılması gerektiğini söyledi.
İran Cumhurbaşkanı Reisi, Hindistan’ın konut sahipliğinde görüntü konferans yoluyla düzenlenen ŞİÖ Önderler Doruğu’nda konuştu.
Zirvede ülkesinin ŞİÖ’ye 9’uncu üye olarak resmen katılmasından ötürü memnuniyetini lisana getiren Reisi, “İran, Şanghay İşbirliği Örgütünün, değerli göstergeler, kapasiteler ve ayrıcalıklı bir pozisyonla büyüyen bir örgüt olduğuna ve İran’ın bu resmi üyeliğinin yararlarının tarihte yer bulacağına inanıyor.” dedi.
Reisi, İran’ın örgütteki varlığının üye ülkeler ortasında kolektif güvenliğin gelişmesine, sürdürülebilir kalkınmaya ve bağların genişletilmesine yol açacağını umduğunu belirtti.
İran’ın “komşuluk ve yakınlaşma” siyasetini dış siyasetinin temeli haline getirdiğini ve bunu bölgesel barış ve istikrarı sağlamanın en âlâ yolu olarak gördüğünü söyleyen Reisi, “İran, uzun yıllar bölgedeki güvenliği sağlama ve hegemonyayla gayret etme taahhüdünü kanıtlamıştır. Terörizmden, aşırılıktan ve bölücülükten arınmış bir bölgeye hakikat ilerlemek için bu deneyimlerini Şangay İşbirliği Örgütü çerçevesinde paylaşmaya hazırdır.” diye konuştu.
ŞİÖ ülkeleri ortasındaki ticaretin ulusal para üniteleri ile yapılması gerektiğini vurgulayan Reisi, şunları söyledi:
“Militarizmle birlikte Batı tahakküm sisteminin temel taşı haline gelen şeyin doların hakimiyeti olduğu artık epeyce açıktır. Bu nedenle adil bir milletlerarası sistem oluşturmaya yönelik rastgele bir teşebbüs, bölge içi alakalarda bu tahakküm aracının ortadan kaldırılmasını gerektirmektedir. Bu doğrultuda örgütün üyeleri ile iş ortakları ortasındaki milletlerarası ticaret ve finansal alışverişlerde ulusal para ünitelerinin kullanımının yaygınlaştırılması önemli halde takip edilmelidir.”
Konuşmasında İsrail’in Filistin’deki taarruzlarına da değinen Reisi, “Bugün 4 Temmuz’da bağımsızlığının yıl dönümünü kutlayan hükümet (ABD), birçok ülkenin bağımsızlığını ihlal ediyor ve başta büyük Filistin ulusu olmak üzere birçok ulusun kendi bahtını tayin hakkını inkar ediyor. Bugün siyonist rejimin Cenin kampında işlediği kabahatler, 1948’de Filistin’in işgalinde yaşanan acı hataları hatırlatıyor. Siyonist rejim, ulusların egemenliğine hücumun objektif bir simgesidir.” değerlendirmesinde bulundu.
Reisi, “büyük medeniyetler ailesinin bir simgesi” olarak nitelediği ŞİÖ’nün artık “bölgesel yakınlaşma ve güvenlik inşası işbirliğinde yeni ufuklar açabilecek bir pozisyonda durduğunu” söz etti.
Şanghay İşbirliği Örgütü’nün üye sayısı 9’a çıktı
Türkiye’nin “diyalog ortağı” olarak yer aldığı ŞİÖ, birinci olarak Şanghay Beşlisi ismiyle 1996’da Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan temsilcilerinin Çin’in Şanghay kentinde bir ortaya gelerek Hudut Bölgelerinde Askeri İtimadın Derinleştirilmesi Muahedesi’ni imzalamasıyla kuruldu.
2001’de Özbekistan’ın iştirakiyle üye sayısı 6’ya çıkan Şanghay Beşlisi’nin ismi Şanghay İşbirliği Örgütü olarak değişti. Pakistan ve Hindistan da daha sonra tam üye olarak örgüte kabul edildi.
2005’te ŞİÖ’ye gözlemci olarak kabul edilen İran’ın tam üyelik süreci 2021’de başlamıştı. İran’ın üyeliğinin resmileşmesiyle örgütün üye sayısı 9’a çıktı. Afganistan, Moğolistan ve Belarus ise ŞİÖ’de gözlemci üyeler olarak yer alıyor.
Doğu’nun NATO’su olarak nitelendirilen ŞİÖ, üye ülkeler ortasında askeri, ekonomik ve kültürel iş birliğini sağlamayı ve bilhassa güvenlik konusunda iştirakler geliştirmeyi amaçlıyor.
