Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Vilayetler Bankası Macunköy Tesisleri’nde, Kahramanmaraş sarsıntılarından etkilenen vilayetlerin süratle ayağa kaldırılması ve afetzedelerin meskenlerine kavuşmalarına ait “Yerinde Dönüşüm” projesinin ayrıntılarını açıkladı. Yeni pakete nazaran kendi konutunu yapacak depremzedeye 500 bin lira, dükkanını yapacak vatandaşlara ise 250 bin lira hibe verilecek.
“ALTINDAN KALKMAK KOLAY DEĞİLDİ”
Özhaseki’nin açıklamalarından satır başları: “Bundan sonraki devirde yapacağımız yol haritalarını paylaşmak istiyoruz. En büyük felaketle karşı karşıya kaldık. 11 vilayetimizi derinden etkiledi. 14 milyon insan bundan etkilendi ve 50 binden fazla canımızı toprağa verdik. Büyük bir afetti, altından kalkmak kolay değildi. 680 bin konut, 170 bin bağımsız ünite diye tanım edebileceğimiz depo, işyeri, dükkan üzere yerler yıkıldı yahut yıkılmaya devam ediyor.
“TÜRKİYE BİR ZELZELE ÜLKESİDİR”
Çok duygusal anlar yaşandı. Kumbarasını boşaltan çocuklar, haccını erteleyen yaşlılarımız, parasını gönderen beşerler duyduk ki mütehassıs olduk. Bölgeye gelen birçok yabancı misyon şefleri, büyükelçiler bize daima şunu söylediler; ‘Bizim başımıza bu türlü felaketin yarısı gelseydi biz bunun altından kalkamazdık.’ Bu türlü bir felaketin altından kalkacak millet varsa o da Türk milleti. Hiç kimse unutmasın, Türkiye sarsıntı ülkesidir. Son 100 yılda anakaramızda ve denizlerde meydana gelen 6 ve üzeri sarsıntı sayısı 226. Yani her sene neredeyse 2-3 tane yıkıcı şiddette sarsıntıya maruz kalıyoruz. 1,5 senede bir bu topraklarda yıkıcı sarsıntı meydana geliyor. Bu türlü bir ortamda bize düşen şey sarsıntılardan ders almak ve ona uygun biçimde adım atmak.
“EKİM-KASIM ÜZERE TESLİMATA GEÇECEĞİZ”
99 Marmara sarsıntısına üzüldük, oradan bir ders aldık. Sarsıntıdan sonra yapılarla ilgili yönetmelikler geliştirdik. Ortadan geçen 23-24 yıl boyunca buna harfiyen uymaya çalıştık. Emin olun son sarsıntıda 99’dan sonra yapılmış olan hiçbir bina yıkılmadı. Ona uymazsanız onun açıklarını arayarak fikirler peşinde koşarsanız bir felaket bekler. Zelzele bölgesinde yıkımlar devam ediyor. Sağlam tabanları arayıp bulduk, rezerv konut alanlarında muhtaçlıkları gidermek için inşaatlara başladık. Kaba inşaatlar bitti, Ekim, Kasım, Aralık üzere teslimata geçeceğiz. Oralarda TOKİ tünel kalıp sistemiyle yapıyor. Zemin+4 üzere yükseltiyi geçmiyor. TOKİ’mizin bu hususta verdiği imtihan. 99 sarsıntısında ne kadar kamu binası varsa hasarı onlar gördü. Devlet olarak yapıyoruz lakin binalar birinci zelzelede çöküyor. Bir yıl içinde 319 bin konutu bitirip hak sahiplerine teslim edeceğiz.
“MODELİ SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNE ANLATTIK”
Planlamalar konusunda kararlarımız katılaştı. Vatandaşlarımız kentlerinde anılarını terk etmek istemiyorlar. Bölgede toplantılar yaptık, çoklukla klasik brifinglerin bilakis yüzlerce sayının verildiği vs… işlerden fazla o bölgenin insanlarıyla sivil toplum örgütleriyle bir ortaya gelerek ne düşündüklerini sorduk, beklentilerinin ne olduğunu anlamaya çalıştık. Yaptığımız planlamaları gösterdik, saatlerce tartıştık. Yeni modeli kendilerine anlattık. Bu modelin yanlışsız olduğu konusunda bizlere teşekkürlerini ilettiler.
“FAY KIRIKLARI ÜZERİNDE YAPILAŞMA OLMAYACAK”
Eğer biz yerinde dönüşümü sağlayabilirsek kentlerde hayat yine canlanacak. Burada bakanlık kontrolünde birkaç yıl sürecek olan faaliyetten bahsediyorum. Dört kırmızı çizgimiz var. Taviz vermemiz mümkün değil. Fay kırıkları üzerine yapılaşma olmayacak. Bilim adamları çoklukla 60 metre ende yapı yasağı getirilmesini söylüyorlar. İkincisi yerde sıvılaşma olan yerler var. Bina içine çöküyor, sıvının geldiği yere hakikat yatıyor. Tabanda sıvılaşma olan yerlerde yapı yapılamayacak. Üçüncüsü dere yataklarına da yapı yapılması mümkün değil, cezai müeyyideler Meclis’e gelecek. Uçakta 2 pilot olur, birisi yedektir. Durmadan komutları tekrarlarlar. Birisi komutu verdiğinde başkası okey diyerek devam eder. Üst çıkıyorsunuz can taşıyorsunuz, 200-300 kişinin canı size emanet. En sevdiklerimizi içinde barındırdığımız meskenleri yaparken birşey olmaz, sulamayı unuttuysan sonra olsun, etriye takılmadıysa birşey olmaz mantığıyla hareket ediyorlar. Sıfır tolerans olduğunu söyleyelim.
“KREDİLER 2 YIL ÖDEMESİZ, 10 YIL VADELİ OLACAK”
Bir taraftan hibe vereceğiz, bir taraftan kredi vereceğiz ki bir an evvel oradaki konutlar yapılsın, herkes meskenlerine, sevdikleri muhite dönsünler diye. Konutlar için 500 binle 800 bin lira ortasında kredi verilecek. Dükkanlar için de 250 bin ile 500 bin lira ortasında kredi verilecek.Buradaki krediler 2 yıl ödemesiz, 10 yıl vadeli olacak ve faiz sıfır. Bu türlü olunca bu kredinin de çok büyük bir işe yarayacağını hepimiz söyleyebiliriz. Bu paraları nasıl vereceğiz biz Bakanlık olarak? Hak ediş karşılığı vereceğiz. İş başlayacak, devam edecek, biz gerisinden hibe ve kredi olarak düşündüğümüz sayıları orada vermeye devam edeceğiz.”
