ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Rus paralı asker kümesi Wagner’in, Nijer’de askeri darbenin akabinde oluşan istikrarsızlıktan avantaj elde ettiğini savundu.
Batı Afrika ülkesinde yaklaşık iki hafta evvel yapılan askeri darbenin akabinde Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum gözaltına alındı. Ülke bu mühlet zarfında cunta idaresi altında.
Darbeci önderlerin Wagner’den yardım istediğine yönelik savlar kelam konusu.
Rusya’nın ya da Wagner’in Nijer’deki darbeyi teşvik ettiğini düşünmediğini söyleyen Blinken, BBC’nin “Focus on Africa” isimli programına yaptığı değerlendirmede ABD’nin, paralı asker kümesinin Sahel bölgesinde kendisini göstermek istemesinden kaygılı olduğunu söyledi.
Blinken, “Şu ana kadar Nijer’de olanlar ya da olacak şeyler Rusya ve Wagner tarafından teşvik edilmedi. Fakat avantaj elde etmeye çalıştılar” diye konuştu ve şöyle devam etti:
“Wagner kümesinin gittiği her yere mevt, yıkım ve istikrarsızlıklar da gitti. İnançsız ortam kaybolmadı, tersine arttı.”
Başka ülkelerde yaşananların tekrarlandığını belirten Blinken, kümenin beraberinde yalnızca makûs şeyler getirdiğini kelamlarına ekledi.
ABD ve Fransa, cihatçı kümelere karşı uğraş hedefiyle Nijer’de askeri üslere sahip. Fransız birlikler, Mali’deki darbenin akabinde ülkeden ayrılınca Nijer’i ana üs olarak kullandı.
Wagner’in Orta Afrika Cumhuriyeti (OAC) ve Mali üzere ülkelerde binlerce savaşçısı olduğuna inanılıyor. Küme, bölgede çıkarlı iş çıkarlarının yanı sıra Rusya’nın diplomatik ve ekonomik bağlantılarını güçlendiriyor. Kümenin savaşçıları, birkaç Afrika ülkesinde yaygın insan hakları ihlalleriyle suçlanıyor.
Ancak Nijer’de askeri cuntanın, kendilerine yönelik askeri müdahale muhtemelliğine karşı Wagner’den yardım istediği tarafında spekülasyonlar da ortaya çıktı.
Pazartesi günü, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland, darbe önderleriyle “zorlu ve açık sözlü” görüşmeler gerçekleştirdiğini belirtti.
Başkent Niamey’den gazetecilere açıklamalarda bulunan Nuland, “Burada bu hareketi gerçekleştirenler, Wagner’in davet edilmesi durumunda egemenliklerine yönelik riskleri çok güzel anlıyor.”
Şu anda gözaltında olan Bazum da, Wagner’ın Afrika’daki tesiri konusundaki kaygılarını lisana getirdi.
Geçen hafta Washington Post gazetesinde yayımlanan bir görüş yazısında, “Darbecilerin ve bölgesel müttefiklerinin açık daveti ve Wagner Kümesi aracılığıyla, tüm Sahel bölgesi, Ukrayna’da açıkça yabanî terörizm sergileyen paralı asker kümesinin tesiri altına girebilir” sözlerini kullandı.
Şu anda Nijer’e Wagner savaşçılarının girdiği doğrulanmış değil. Lakin Wagner ile ilişkilendirilen önde gelen Telegram kanalı Grey Zone Pazartesi günü yaptığı bir paylaşımda, son vakitlerde bin 500 civarında savaşçısının Afrika’ya gönderildiğini belirtti.
Ancak kıtada nereye gönderildikleri belirtilmedi.
Wagner’ın sahibi Yevgeni Prigozhin, Salı günü Telegram’a yüklenen bir sesli bildirisinde cuntacılara “bizi arayın” davetinde bulundu.
Prigozhin, “Her vakit yeterlinin, adaletin yanında ve egemenlikleri ve halklarının hakları için çaba edenlerin yanında yer alıyoruz” dedi.
ECOWAS ve BM ziyaretine ret
Nijer hükümeti, Batı Afrika bölgesel bloğu ECOWAS, Afrika Birliği ve BM temsilcilerinden oluşan bir heyeti kabul etmeyi reddetti; heyet Salı günü başşehir Niamey’e gelecekti.
Salı günü AFP tarafından görülen bir mektupta, darbe önderleri ECOWAS tarafından uygulanan yaptırımlar yüzünden ortaya çıkan “kamu öfkesi ve isyan” nedeniyle heyetin güvenliğinin sağlanamayacağını belirtti.
Cunta idaresine istifa etmeleri ve Bazum’u tekrar idareye getirmeleri için geçen Pazar gününe kadar mühlet tanıyan ECOWAS, Perşembe günü yine bir ortaya gelecek.
Nijer hükümeti, darbenin akabinde ülkenin eski maliye bakanı Ali Mahaman Lamine Zeine’yi yeni başbakan olarak atadı.
