Birleşmiş Milletler’in (BM) hazırladığı yeni bir rapor, dünyanın dört bir yanından yüz binlerce kişinin, online dolandırıcılıkta çalıştırılmak için Güneydoğu Asya’ya kaçırıldığını ortaya koyuyor.
Myanmar’da en az 120 bin, Kamboçya’da ise 100 bin kişi bu dolandırıcılık işlerinde çalışmaya zorlanmış durumda.
Kurbanların birden fazla Asyalı erkekler, fakat Afrika ve Latin Amerika üzere daha uzak bölgelerden getirilenler de var.
Sorun yıllardır biliniyordu, lakin BM raporu bu boyutta yapılan birinci kapsamlı çalışma oldu.
Rapora nazaran, pandemi periyodunda uygulanan kısıtlamalar milyonlarca insanın meskenlerinde mahsur kalmasına ve internette daha fazla vakit geçirmesine neden oldu. Bu beşerler online dolandırıcılık ağı kuranlar için maksat şahıslara dönüştü.
Bu kabahat çetelerinin amaç kümesi, kısa yoldan para kazanmak isteyen eğitim düzeyi daha düşük bireyler olageldi. Lakin çeteler artık profesyonel işlerde çalışan, eğitimli insanları da amaç alıyor.
Raporda, insanları siber suça zorlayanlar, idarenin ve hukukun üstünlüğünün zayıf olduğu ve otoritenin tartışmalı olduğu bölgeleri tercih ediyor.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, “Dolandırılan şahıslar için adalet davetinde bulunmaya devam ederken, bu karmaşık olgunun iki küme mağduru olduğunu unutmamalıyız” diyor.
Sistem nasıl işliyor?
Bu dolandırıcılık merkezlerinin bir yılda milyarlarca dolar gelir elde ettiği kestirim ediliyor.
BBC de dahil olmak üzere çeşitli medya kuruluşları bu cürüm şebekelerinin kurbanı olan beşerlerle konuştu.
Bu şahıslar ekseriyetle kolay iş ve abartılı avantajlar vaat eden reklamlarla kandırılarak Kamboçya, Myanmar ve Tayland’a gönderiliyor.
Oraya vardıklarında tutsak edilip online dolandırıcılık merkezlerinde çalışmaya zorlanıyorlar. İtaat etmeyenler ise güvenliklerine yönelik tehditlerle karşılaşıyor. Birçoğu azap ve insanlık dışı muameleye maruz kalıyor.
Bazı hata şebekeleri aşk ve romantizm arayışında olanları da gaye alıyor.
Geçen yıl yaşanan trajik bir olayda, 25 yaşındaki bir Malezyalı, yalnızca internet üzerinden konuştuğu bir “kız arkadaşıyla” buluşmak için Bangkok’a gitmişti. Bu kişi daha sonra Myanmar’a kaçırıldı ve online dolandırıcılık yapan şirketler için çalışmaya zorlandı. Ailesiyle son telefon konuşmasında, hastalık numarası yaptığı argümanıyla dövüldüğünü anlattı. Tıpkı adam bir ay ağır bakımda kaldıktan sonra öldü.
Vakalar bildirilmiyor
BM, birçok Güneydoğu Asya ülkesindeki mevcut düzenlemelerin çoklukla milletlerarası standartların gerisinde kaldığını ve pandemiden bu yana online dolandırıcılık operasyonlarının gelişme suratına ve biçimine “büyük ölçüde” karşılık veremediğini belirtiyor.
BM İnsan Hakları Ofisi’nde göç konusunda kıdemli danışman Pia Oberoi, mağdurların kandırılarak yaptırıldıkları iş nedeniyle “damgalanma riski ve utanç hissi” yüzünden çok daha fazla olayın bildirilmediğini söylüyor.
Rapor, uygun bir müdahalenin “sadece organize cürümle gayret etmek ya da hudut denetimlerini uygulamaktan ibaret olmaması”, insan ticareti mağdurlarına müdafaa ve adalet sağlaması gerektiğini vurguluyor.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, hükümetleri bu cürüm şebekelerini çökertme konusunda kararlı davranmaya çağırdı.
“Etkilenen tüm devletlerin, yolsuzlukla gayrete yönelik önemli ve daima eforlar da dahil olmak üzere, insan haklarını güçlendirmek, yönetişimi ve hukukun üstünlüğünü geliştirmek için siyasi irade göstermeleri gerekiyor.”
