İspanya’da 23 Temmuz’da yapılacak erken genel seçimler öncesinde anketler, ülke demokrasi tarihinde birinci sefer çok sağın koalisyon ortağı olarak iktidara gelebileceğine işaret ediyor.
İspanya’da yalnızca 10 yıllık bir geçmişi olan çok sağcı Vox partisi, birinci Katalonya bölgesindeki ayrılıkçı teşebbüslerin akabinde Kovid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna Savaşı’nın neden olduğu ekonomik meselelerin tesiriyle yükselişe geçerken ülke siyasetinde belirleyici bir rol oynamaya başladı.
Son olarak 28 Mayıs’ta yapılan lokal seçimler sonunda belediyeler kapsamında ülke genelinde oy oranını 2’ye katlayarak (yüzde 3,52’den yüzde 7’ye çıkardı) 3. büyük parti pozisyonuna gelen Vox, lokal idarelere gönderdiği temsilci sayısını da 500’den 1700’e yükseltti.
Ülkede, sağın en büyük partisi olan ve şu anda mecliste ana muhalefette bulunan Halk Partisi (PP), 2022’de birinci defa Castilla y Leon özerk idare hükümetinde yaptığı Vox ile koalisyon hükümeti işbirliğini, son mahallî seçimlerin akabinde Valensiya özerk idaresinde de yapmak zorunda kaldı.
Yerel seçimlerde kıymetli bir muvaffakiyet elde eden PP, buna rağmen kâfi çoğunluğu elde edemediği Balear Adaları, Murcia, Extremadura üzere öbür özerk idarelerde ve birçok belediyede Vox ile anlaşmak için müzakereler yürüttü.
Anketler, lokal idarelerde başlayan PP-Vox işbirliğinin 23 Temmuz’da yapılacak erken genel seçimler sonrasında muhtemel bir koalisyon hükümetine de tesir edebileceğini gösteriyor.
“İspanya’da siyasi bir değişim olması çok büyük olasılık”
PP önderi Alberto Nunez Feijoo, partisinin tek başına iktidar olmayı hedeflediğini, Vox ile koalisyon kurmak istemediklerini söyledi.
Feijoo, çok sağ konusunda en sert tavrı gösteren mevcut koalisyon hükümetinin büyük ortağı Sosyalist Personel Partisi’ne (PSOE) “Eğer Vox’un iktidar ortağı olmasını istemiyorsanız, PP’nin seçimlerden en çok oyu alan parti olması durumunda çekimser kalıp bizim tek başımıza iktidar olmamızı sağlayın.” daveti yaptı.
PP önderi, ortalarında Anadolu Ajansı (AA) temsilcisinin de bulunduğu Madrid’deki bir küme yabancı gazeteciye yaptığı özel açıklamalarda, 23 Temmuz için “İspanya’da siyasi bir değişim olması çok büyük mümkünlük.” bildirisi verdi.
Kişisel siyasi kimliğini “ikna olmuş bir anayasacı” olarak tanımlayan Feijoo, “Ben, İspanya’yı Vox’suz yönetmek istiyorum ancak PSOE bloke ederse bir tahlil aramak zorundayım.” diyerek çok sağa kapısını kapatmadı.
Vox önderi Santiago Abascal ise genel seçimlerde, partisinin “belirleyici olacağını” vurgulayarak, seçim sonuçlarına nazaran PP’ye mümkün bir takviyenin dışarıdan değil koalisyon ortağı halinde olacağının daima altını çiziyor.
PP ile Vox ortasındaki misal ve zıt görüşler
Kadına yönelik şiddetle çaba, iklim değişikliği sorunu ve LGBT, PP ile Vox ortasında görüş ayrılıklarının en temel olduğu bahisler olarak öne çıksa da Ocak 2020’den bu yana iktidardaki PSOE-Unidas Podemos koalisyon hükümeti bölümünün sona ermesi, Katalonya’daki ayrılıkçı teşebbüslerin önünün kesilmesi, sistemsiz göçle uğraş ve diktatör Franco periyoduyla hesaplaşmayı içeren “Demokratik Bellek” yasasının iptal edilmesi üzere kimi başlıklarda misal görüşler savunuluyor.
İspanya’da mümkün bir çok sağ görüşlü hükümet, AB içinde bölünmeye neden olabilir
Diğer yandan Polonya, Macaristan ve İtalya’nın akabinde İspanya’da da sağ ve çok sağ işbirliğinde bir hükümet kurulması halinde bunun Avrupa Birliği (AB) içinde de değerli tesirinin olması bekleniyor.
Dış siyaset uzmanları, Rusya-Ukrayna Savaşı’yla ilgili mevcut durumda daha çok Polonya ve Macaristan eksenli olan AB içindeki ters görüşlerin, İspanya’da çok sağ takviyeli bir hükümetin vazifeye gelmesi durumunda daha da artabileceğini ve bir bölünmeye neden olabileceğini vurguluyor.
Anket sonuçları, birinci parti olarak PP’yi gösteriyor
İspanyol devlet televizyonu RTVE’nin 19 Haziran’da yayımladığı son anket sonuçları da ülkenin siyasi geleceğinde PP-Vox işbirliğinin mecburî bir mümkünlük olacağını gösterdi.
Buna nazaran, PP 138, PSOE 101, Vox 42, Sumar (Unidas Podemos’dan ayrılanların kurduğu yeni sol parti) 31, başkaları 38 milletvekili çıkartırken, 350 sandalyeli mecliste 176 olan çoğunluğun yakalanması için PP’nin Vox’un takviyesine gereksinimi olduğu görüldü.
İspanya’da Aralık 2019’da yapılan son genel seçimler sonrasında mevcut meclis dağılımı; PSOE 120, PP 89, Vox 52, Unidas Podemos 35, başkaları 54 halinde olmuştu.
