Yunanistan’da Radikal Sol İttifakın (SYRIZA) Avrupa Siyasetleri Komitesi uzmanı ve akademisyen Sotiris Valden, Batı Trakya’daki azınlığın Türk olarak tanınmasının demokrasinin gereği olduğunu kaydetti.
Valden, yayımladığı makalede, “Batı Trakya’daki azınlığın Türk olarak tanınması memleketler arası bir sorumluluk ve demokrasinin gereği.” sözünü kullanarak bunun, Türkiye ile ilgilerin geliştirilmesine de katkı sağlayacağına işaret etti.
Sotiris Valden, Yunanistan’ın azınlığa yönelik izlemesi gereken siyasetini tanımlarken “azınlığın kendi etnik kimliğini tanımlama hakkına sahip olması, bölgede yaşayan Türklerin de Yunanlar üzere polis ve hakim olarak istihdam edilmesi, mağaza ve caddelerde Türkçe tabelaların bulundurulabilmesi, azınlığın kendi müftüsünü seçme hakkının olması, okullardaki Türkçe eğitim kalitesinin artırılması ve azınlığın ömür standardını ülke ortalamasına yaklaştırmayı hedefleyen siyasetler geliştirilmesi” üzere ögelerin gerekli olduğuna dikkat çekti.
Trakya’da Türklerin var olduğunun herkes tarafından bilindiğini lakin Yunanistan’ın ulusal çıkarlarına aykırı düştüğü için dillendirilmediğini belirten Valden, 1950’lerin ortalarına kadar Trakya’daki azınlığın Yunan devletince de Türk olarak tanımlandığını hatırlattı.
“Her azınlık kendi etnik kimliğini tanımlama hakkına sahiptir”
Azınlıklarla ilgili geliştirilen milletlerarası ve Avrupa siyasetlerinin merkezinde kendini tanımlama hakkı olduğunun altını çizen Valden, şu sözleri kullandı:
“Her vatandaş ve her azınlık kendi etnik kimliğini tanımlama hakkına sahiptir. Kendimi Türk yahut Makedon olarak tanımlıyorsam, Türk yahut Makedon’um demektir ve devletin bunu ferdî yahut azınlık olarak kabul etmesi gerekir.”
Batı Trakya’da azınlık dernekleri, isimlerinde “Türk” sözü geçtiği gerekçesiyle kapatılmıştı
1927’de kurulan İskeçe Türk Birliği (İTB), 1928’de kurulan Gümülcine Türk Gençler Birliği (GTGB) ve 1936’de kurulan Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği (BTTÖB), isimlerinde Türk tabiri geçtiği, Batı Trakya’daki azınlığın Lozan Antlaşması’nda “Türk” değil “Müslüman” olarak tanımlandığı argümanı ile 1980’li yıllarda kapatılmıştı. Bir periyot azınlık okulları tabelalarında ve karnelerinde bulunan “Türk” sözü Yunanistan tarafından kabul edilirken bu tarihten sonra Türk ismi taşıyan derneklere resmi statüde faaliyet müsaadesi verilmemişti.
Kuruluşları reddedilen Meriç İli Azınlık Gençleri Derneği ve Rodop İli Türk Bayanları Kültür Derneği, kapatılan İTB ile birlikte mevzuyu 2005’te Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşımıştı. Mahkeme 2007 ve 2008 tarihli kararlarında dernek kurma özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermişti.
Avrupa Kurulu Bakanları Komitesi, Yunanistan’ın AİHM kararlarını uygulayıp uygulamadığını yakından takip ederken Yunanistan Parlamentosu 2017’de AİHM kararlarının uygulanmasının önünü açmak emeliyle bir yasa değişikliğini onaylamış lakin maddede bulunan çekinceler gerekçesiyle Türk ismi taşıyan derneklerin resmi faaliyetine müsaade verilmemesi tarafındaki uygulama devam etmişti.
Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi ise Eylül 2021’de Strazburg’da düzenlenen toplantıda, Batı Trakya Türk Azınlık dernekleriyle ilgili AİHM kararlarının Yunanistan tarafından uygulanmamasını incelemiş, Atina’nın bu tavrını eleştirmişti.
