Çin Başbakanı Li Çiang, İngiliz mevkidaşı Rishi Sunak ile yaptığı görüşmede, İngiltere’nin Çin kaynaklı stratejik ve ekonomik güvenliğe ait tasalarının arttığı bir periyotta, iki ülkenin, “ekonomik sıkıntıların siyasallaştırılmasına ve güvenlik problemi haline getirilmesine karşı çıkması” gerektiğini belirtti.
Görüşmeye ait Çin tarafından yapılan açıklamaya nazaran, iki ülke başbakanları Hindistan’ın başşehri Yeni Delhi’de düzenlenen 18. G20 Tepesi kapsamında bir ortaya geldi.
Li, görüşmede, Sunak’a, iki ülkenin, müsamaha içinde ortalarındaki uyuşmazlıkları uygun halde ele alması, karşılıklı anlayışla birbirlerinin temel çıkarlarına ve korkularına hürmet göstermesi gerektiğini belirterek, “Çin ve İngiltere, ekonomik sıkıntıların siyasallaştırılması ve güvenlik sorunu haline getirilmesine birlikte karşı çıkmalı.” dedi.
Çin Başbakanı, Dünya Ticaret Örgütünün merkezinde olduğu çok taraflı ticaret sisteminin ve global sanayi ile tedarik zincirlerinin istikrarının korunması gereğine işaret etti.
Başbakan Li’nin İngiliz mevkidaşı Sunak ile görüşmesi, İngiltere’de martta iki kişinin Çin’e casusluk yaptıkları kuşkusuyla gözaltına alındığına dair haberlerin İngiliz basınında çıkmasının akabinde geldi.
Sunday Times gazetesinin haberinde, gözaltına alınanlardan birinin İngiliz parlamentosunda Sunak’ın liderliğini yaptığı Muhafazakar Partinin milletvekilleri için çalışan bir araştırmacı olduğu argüman edilmişti.
İngiltere tarafından yapılan açıklamada, Başbakan Sunak’ın görüşmede Çinli mevkidaşına, “Çin’in İngiltere’deki parlamenter demokrasiye yönelik müdahalelerinden duyulan önemli tasayı aktardığı” söz edildi.
Açıklamada, Sunak’ın ayrıyeten, İngiltere’nin Çin’in global sistemdeki değerli rolüne paha verdiği, Çin ile teknoloji ve iklim değişikliğine karşı gayret üzere alanlarda işbirliğine hazır olduklarını vurguladığı belirtildi.
Görüşme, iki ülke ortasında 2018’den bu yana yapılan en üst seviye temas oldu.
Li ve Sunak’ın görüşmesinden evvel İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, 30 Ağustos’ta Pekin’i ziyaret etmişti.
İngiltere’de Çin’e yönelik telaşlar artıyor
İngiltere’de de son devirde Çin’in ülke içindeki faaliyetlerine ve ekonomik güvenliğe ait kaygıların arttığı gözleniyor.
İngiliz hükümetinin Mart 2023’te güncellediği “Güvenlik, Savunma, Kalkınma ve Dış Siyaset Bütünleşik Strateji Belgesi”nde, Çin’in hem güvenlik ve hem bedeller bakımından İngiltere’nin görmeyi istediği memleketler arası sisteme “çağı tanımlayan bir meydan okuma” oluşturduğu belirtilerek, Çin’e yönelik yaklaşımın “değişerek ilerlemesi” gerektiği vurgulanmıştı.
Belgede, “Pekin ile, iklim değişikliği üzere sıkıntılarda işbirliği için ortaklarımızla çalışmayı sürdüreceğiz. Ancak Çin Komünist Partisinin zorlama ve bağımlılıklar yaratma teşebbüslerine başkalarıyla karşı çıkacak, ülkemizi, demokrasimizi ve iktisadımızı koruyacağız.” sözlerine yer verilmişti.
İngiltere Parlamentosunun İstihbarat ve Güvenlik Komitesi de temmuzda yayımladığı raporda, Çin’in İngiltere’nin iktisadı, siyaseti, sivil altyapısı ve akademisine nüfuz ederek, “devlete karşı topyekun taarruza giriştiği”, İngiliz hükümetinin buna karşı müdafaa sistemleri geliştirmekte yetersiz kaldığı uyarısı yapılmıştı.
Başbakan Rishi Sunak, vazifeye başladıktan sonra Kasım 2022’de yaptığı konuşmada, Çin ile bağlantılarda “işbirliğinin altın çağını noktalandığını”, İngiltere’nin bundan bu türlü “ekonomik güvenliğe odaklanması gerektiğini” vurgulamıştı.
