Gelişmekte olan ülkelerde artan güç muhtaçlığını pak kaynaklarla karşılamak için bu ülkelerde 2035’e kadar yıllık yatırımın mevcut 773 milyar dolar düzeyinden 2,8 trilyon dolara, Çin haricindeki gelişmekte olan ülkelerde ise bu yatırımların 262 milyar dolardan 7 katına çıkarak yaklaşık 1,9 trilyon dolara ulaşması gerekiyor.
Uluslararası Güç Ajansı’nın (IEA) Milletlerarası Finans Kurumu (IFC) ile yayımladığı “Gelişmekte Olan Ülkelerde Pak Güç için Özel Dal Finansmanının Hızlandırılması” başlıklı rapora nazaran, gelişmekte olan ülkelerde güce erişimi artırmak ve iklim değişikliğini önlemek için gereken pak güç yatırımlarının hayata geçirilmesinde kamu finansmanının tek başına kâfi olmayacağı öngörülüyor.
Gelişmekte olan ülkelerin artan muhtaçlığının pak güç kaynaklarıyla karşılanabilmesi için bu alandaki yıllık yatırımların 2022’deki 773 milyar dolar düzeyinden 2035’e kadar yıllık 2,8 trilyon dolara çıkması gerekiyor.
Çin haricindeki gelişmekte olan ülkelerde ise yatırımdaki artış muhtaçlığı çok daha yüksek. Çin haricindeki gelişmekte olan ülkelerde, pak güç yatırımlarının 2022’deki 262 milyar dolar düzeyinden 1,9 trilyon dolara ulaşması gerekiyor.
IEA datalarına nazaran, gelişmekte olan ülkelerde 2022’deki 773 milyar dolarlık pak güç yatırımının 511 milyar doları Çin’de yapıldı. Kalan yıllık 262 milyar dolarlık yatırımın 82 milyar doları Hindistan ve başka Asya, 66 milyar doları Latin Amerika, 52 milyar doları Orta Doğu ve Avrasya, 32 milyar doları Afrika ve 30 milyar doları Güney Doğu Asya’daki gelişmekte olan ülkelerde yapıldı.
Özel bölüm finansman muhtaçlığı yıllık 1,1 trilyon dolar
Rapora nazaran, Çin haricindeki ülkelerde pak güç yatırımları için özel kesimin sağladığı finansmanın bugünkü 135 milyar dolar düzeyinden gelecek 10 yıl içinde yıllık 1,1 trilyon dolara ulaşmasına muhtaçlık duyuluyor.
Bu yatırımların gerçekleşmesi durumunda gelişmekte olan ülkelerde güç gereksiniminin pak kaynaklarla karşılanmasının yanı sıra, sürdürülebilir kalkınma gayelerine hizmet edecek bir ekonomik büyümenin sağlanabileceği öngörülüyor.
Söz konusu ülkelerde 775 milyon insanın elektriğe, 2,4 milyar insanın ise pak pişirme imkanlarına erişimi bulunmuyor.
Çin haricindeki gelişmekte olan ülkelerde pak güç yatırımları 8 yıldır yatay seyrediyor
IEA Lideri Fatih Birol, rapora ait düzenlenen basın toplantısında, bu yıl global pak güç yatırımlarının 1,7 trilyon dolara ulaşacağını anımsattı.
Dünyada pak güç yatırımlarının arttığını lakin bu artışın yüzde 90’ının gelişmiş ülkeler ve Çin’de görüldüğünü söyleyen Birol, “Bu artışın yalnızca yüzde 10’u gelişmekte olan ülkelerden geliyor ki bu değişmesi gereken bir eğilim. Ayrıyeten, Çin hariç gelişmekte olan ülkelerde pak güç yatırımlarının 8 yıldız yatay seyrettiğini görüyoruz.” dedi.
Birol, bu yatırımların yalnızca kamu finansmanıyla yapılmasının imkansız olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:
“Özel bölüm sermayesine muhtaçlık var. Tahlilimiz, gelişmekte olan ülkelerdeki pak güç yatırım gereksiniminin yüzde 60’ının özel bölüm kaynaklarından sağlanması gerektiğini gösteriyor. Bunu sağlayabilmek için de kimi kilit adımlar atılmalı. Pak güç yatırımları, güce erişimden istihdam oluşumu ve herkes için sürdürülebilir bir gelecek sağlanmasına birçok avantaj ve fırsatları beraberinde getiriyor. Bu nedenle ivedilikle özel bölüm sermayesinin bu ülkelere gitmesi lazım.”
Gelişmekte olan ülkelerde pak güç yatırımı olması gerekenin çok altında
IFC Lideri Makhtar Diop da iklim değişikliğine karşı verilen gayretin pak güç potansiyelinin çok güçlü olduğu gelişmekte olan ülkelerle kazanılabileceğini lisana getirdi.
Ancak bu ülkelerdeki pak güç yatırımlarının olması gereken düzeyin çok altında olduğunu tabir eden Diop, “Bu ülkelerde güç talebini karşılamak ve emisyon azaltım maksatlarını başarmak için özel bölüm sermayesini süratle ve büyük çapta olacak formda yatırım yapılabilir projelere yöneltmemiz gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
IEA ve IFC’nin gelişmekte olan ülkelerde pak güç yatırımlarını hızlandırmaya yönelik yol haritası sunan rapor, Paris’te 100’ün üzerinde devlet lideri, siyaset yapan, memleketler arası örgüt ve sivil toplum temsilcilerinin yeni bir finansman paktı oluşturmak 22-23 Haziran’da için bir ortaya geleceği Global Finansman Paktı Tepesi öncesi açıklandı.
Zirvede, iklim, kalkınma ve biyoçeşitlilik krizleri de dahil olmak üzere global krizlere cevap vermeye yardımcı olacak finansman tahlilleri tartışılacak.
Küresel Güney olarak tanımlanan ve iklim değişikliğinin tesirlerine karşı en kırılgan pozisyondaki ülkelere gelişmiş ülkelerin taahhüt ettiği 100 milyar dolar finansmanın nasıl sağlanabileceği, adil bir pak güç dönüşümü için özel dal yatırımlarının artırılması, Dünya Bankası ve başka kalkınma bankalarında iklim finansmanının artırılması için gereksinim duyulan ıslahatlar doruğun ana gündem hususları ortasında yer alacak.
