İsrailli başhaham Yitzhak Yosef, ülkedeki sekülerlerin dini kurallara uygun “koşer besin yemedikleri için daha düşük akıllı olduklarını” ve Ultra Ortodoks (Haredi) Musevileri kıskandığını söyledi.
Başhaham Yosef’in kelam konusu açıklamaları İsrail’in Kanal 13 televizyon kanalında yayımlandı.
Yosef, İsrail’de yaşayan seküler kısmın Yahudi dini kurallarına uygun “koşer yemek yemedikleri için zihinlerinin hasar gördüğünü, daha düşük akıllı olduklarını” savundu.
İsrail’deki seküler kesitin “dünyanın peşinde koştukları için hayattan keyif alamadığını” söyleyen haham Yosef, “Sekülerler, Haredileri, aileleri, çocukları ve bayramlarıyla görüyor ve kıskanıyor. Haredi kesite nefretleri bu kıskançlıktan geliyor.” tabirlerini kullandı.
Muhalefetten tepki
Ana muhalefet önderi ve eski Başbakan Yair Lapid, haham Yosef’in tabirleri üzerine X toplumsal medya platformu üzerinden yaptığı açıklamada, şu sözlere yer verdi:
“Haham Yosef, başhaham değil, orduda hizmet eden, hayatını bu ülke için riske atan, feda eden, çalışarak bu ülkeyi ayakta tutanlara hakaret eden ağzı bozuk bir bölümün hahamı olduğunu gösterdi.
Bir mevzuda haklıydı, maaşını ödeyenlerin kendileri olduğunu hatırladıklarında sekülerler kendini biraz aptal hissetti.”
Muhalefet başkanlarından Avigdor Lieberman da “İfadelerindeki tek aptalca öge seküler kısmın senin üzere bilgisiz birisinin maaşını ödemesi.” halindeki paylaşımıyla hahama reaksiyon gösterdi.
Harediler İsrail nüfusunun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor
İsrail’de büyük çoğunluğu dini münasebetlerle askere gitmeyi reddeden Harediler, 9 milyon civarındaki ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor.
Ülkedeki Haredi Musevilerinin büyük çoğunluğu Batı Kudüs’teki Meaşerim Mahallesi’nde ve başşehir Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor.
İsrail’de 1 Kasım’daki seçimlerden zaferle ayrılan Likud başkanı Binyamin Netanyahu’nun koalisyon ittifakında çok sağcı partilerin yanı sıra Ultra Ortodoks Şas ve Birleşik Tevrat Yahudilik partileri yer alıyor.
Laik Musevilerle ortalarında birçok hususta görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredi Musevilerin birden fazla, orduda dinlerini yaşayacak uygun ortam bulunmadığı üzere münasebetlerle askerlik yapmayı da reddediyor.
Kadın ve erkekler için İsrail’de 3 yıl zarurî askerlik hizmeti bulunuyor. Ultra Ortodoks Yahudilik inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat Kursları’nda (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor.
İsrail Maliye Bakanlığı ve Merkez İstatistik Enstitüsünün raporları, 2022’de seküler İsraillilerin Ultra Ortodoks Musevilere nazaran 6 kat fazla vergi ödediğini ortaya koymuştu.
