NATO, Rusya’nın Kırım’ı yasa dışı ilhakından sonra başladığı, Ukrayna’ya saldırısından sonra sürat verdiği uzun vadeli savunma ve caydırıcılık durumu kapsamında, Vilnius’taki NATO Doruğu’nda önderler tarafından onaylanması maksadıyla “bölgesel askeri planlar” hazırladı.
Kırım’ın Rusya tarafından 2014’te yasa dışı ilhakından sonra NATO, 2018’de Rusya ve terör kümelerini tehdit olarak algıladı ve savunma planlarında değişikliğe gitti.
2019’da yeni bir NATO askeri stratejisi oluşturuldu, 2020’de Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılık ve savunması için neler yapılabileceği ortaya koyuldu. 2021’de ise demografik ve teknolojik değişimler üzere faktörler göz önüne alınarak kapsamlı muharebe konsepti geliştirildi.
Ardından NATO’nun bölgesel planları oluşturuldu. Ayrıntılı ve kapsamlı çalışmalardan oluşan bölgesel planlar yalnızca NATO sonları içindeki bölgeleri kapsıyor. Bu kapalı planlar, üç bölge için oluşturuldu.
Bunlardan birincisi ABD’nin Norfolk kentindeki NATO Müşterek Kuvvet Komutanlığının öncülüğünde Atlantik ve Avrupa’nın kuzeyini, ikincisi Hollanda’da Brunsum’daki NATO üssünün sorumluluğunda Baltıklar’dan Alp Dağları’na kadar uzanan Orta Avrupa bölgesini, üçüncüsü ise İtalya’nın Napoli kentindeki NATO üssünün sorumluluğunda Akdeniz’den Karadeniz’e kadar olan bölgeyi içeriyor.
Planlar, NATO’nun bu bölgelerde kara, deniz, hava, uzay ve siber alanlarda hangi kuvvetin ne vakit, nasıl konuşlanacağını, tehdit durumunda nasıl harekete geçileceğini belirliyor.
NATO, planlar dahilinde yaklaşık 300 bin askerden oluşan bir kuvvetin en fazla 30 gün içinde doğu kanadına intikal etmesini amaçlıyor.
NATO’nun bölgesel planlarının 11-12 Temmuz’da Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta yapılacak NATO Tepesi’nde kabul edilmesi hedefleniyor.
Planları uygulamak yıllar alacak
NATO yetkilileri, bölgesel planların uygulanması, yüksek sayıdaki kuvvetlerin yüksek hazırlık düzeyine ulaşması için planlar dahilinde tatbikatlar yapılması ve kuvvetlerin gereksinim duyacağı gereçlerin satın alınması üzere birçok ögeye dikkati çekiyor.
NATO Askeri Komitesi Lideri Amiral Rob Bauer, NATO karargahında gazetecilere yaptığı bilgilendirmede, “Bütün bunlar vakit alacak. Bu ani bir değişim değil. Bu noktaya ulaşmak yıllar alacak.” dedi.
Bauer, hazırlanan planların uygulanabilmesi için NATO üyesi ülkelerin savunma yatırımı yapması gerektiğinin altını çizdi. Savunma harcamalarının gayrisafi ulusal hasılanın en az yüzde 2’si kadar olmasının ehemmiyetine işaret eden Bauer, savunma endüstrisi üretiminin de artması gerektiğini vurguladı.
NATO komutasında 40 bin asker
NATO, bölgesel planlarını hazırlarken Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının başladığı Şubat 2022’den itibaren mevcut savunma ve caydırıcılık konumunu da geliştirdi.
Bu kapsamda ittifakın doğu kanadında mevcudiyetini artıran NATO, şu anda Baltık bölgesinden Karadeniz’e kadar olan bölgede kuvvetlerinin sayısını ve bu kuvvetlerin hazırlık düzeyini yükseltti. Birebir vakitte havada ve denizde de NATO kuvvetlerinin sayısı artırıldı.
Şu anda NATO komutasında 40 bin kişilik kara kuvveti, buna ek olarak her gün uçuş yapan 100 civarında savaş uçağı ile Baltık Denizi’nde ve Akdeniz’de 27 savaş gemisi bulunuyor.
“Rusya’yı hafife almamalıyız”
NATO’nun askeri yetkilileri, bilhassa Ukrayna’daki savaştan yapılan çıkarımlardan Rusya’nın özelikle kara kuvvetlerinin güç kaybettiğini, fakat havada ve denizde gücünü koruduğunu belirtti.
NATO Askeri Komitesi Lideri Amiral Rob Bauer, bilhassa Rusya’nın kara kuvvetlerinin yüzde 90’ının Ukrayna’daki savaşa bir formda müdahil olduğunu belirtti.
Ancak Rus kuvvetlerinin NATO bölgesi civarında dikkatli davrandığını aktaran Bauer, “Ruslar, NATO ile bir çatışma arayışında değil. Bu da çok meşgul olduklarının bir işareti.” dedi.
Bauer, Rus ordusunun yine yapılandırılacağını düşündüklerini söz ederek, “Savaştan ders çıkaracaklardır. Bu yüzden Rusları uzayda önemli bir tehdit olarak görmeye devam edeceğiz. Bilhassa denizde, havada ve uzayda hala kabiliyetleri var.” değerlendirmesinde bulundu.
“Tarihte birkaç defa gösterdikleri üzere Rusları ve yine toparlanma kabiliyetlerini asla hafife almamalıyız.” diyen Bauer, Rusya’nın toparlanmak için birkaç yıla gereksinim duyduğunu, NATO’nun da bu sayede bölgesel planlarını hayata geçirmek için bu süreyi kullanabileceğini kaydetti.
