Batı Afrika ülkesi Nijer’de dün bir küme askerin televizyondan duyurduğu darbeye takviye verenler başşehir Niamey’de sokağa indi.
İktidar partisinin binaları yağmalandı, birtakım binalar ve etrafındaki otomobiller ateşe verildi.
Bazı hareketçilerin Rusya bayrağı taşıdığı görülürken, Moskova askerler tarafından alıkonulan Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum’un hür bırakılması davetini yaptı.
Batı ülkeleri ve Birleşmiş Milletler de darbe teşebbüsünü kınayarak Bazoum’un hür bırakılmasını istemişti.
İki yıl evvel seçilerek vazifeye gelen Bazoum, ülkede cihatçı militan kümelerin faaliyetlerine karşı Batı ile işbirliği yapan kilit bir isim.
Fransa’nın eski sömürgesi Nijer, 1960’ta bağımsızlığını ilan etti.
Uranyum zengini ülkede ABD’nin ve Fransa’nın askeri üsleri bulunuyor.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Bazoum’a “tereddütsüz destek” verdiklerini açıklamıştı.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Bazoum’un “derhal ve şartsız olarak” hür bırakılmasını istedi.
Bazoum’un Twitter hesabından yapılan açıklamada ise “Zor kazanılan muvaffakiyetler korunacak. Demokrasiye ve özgürlüğe bağlı tüm Nijerliler bunu görecek” sözleri yer aldı.
Cuntanın şimdi bir başkan açıklamaması nedeniyle Nijer’de kimin idarede olduğu hala meçhul.
Devlet televizyonunda ise darbeci askerlerin açıklaması, vatanseverlik müzikleri ve Kuran ayetleri eşliğinde tekrar veriliyor.
Niamey’de mağazalar açık durumda lakin darbe destekçilerinin şovları görülüyor.
Rusya bayrağı taşıyan eylemcilerden kimilerinin taşıdığı dövizlerde, “Kahrolsun Fransa” ve “Yabancı üsler dışarı” yazısı görüldü.
İktidar partisinin binalarına yaklaşan aksiyoncuları dağıtmak için polis göz yaşartıcı gaz kullandı.
Darbe destekçileri iktidarı yolsuzlukla ve güvenlik problemleri hakkında adım atmamakla suçluyor. Uzun müddettir devam eden cihatçı militanların faaliyetlerinin bitirilememesi de ülkede yansılara neden oluyor.
Nijer’in iki komşusu Mali ve Burkina Faso’da da son yıllarda darbeler görüldü ve iki ülkede de yeni askeri başkanlar Moskova’ya yakın bir profil çizdi.
Telegram üzerinden yayın yapan birtakım Kremlin yanlısı yorumcular, darbeye dayanak vererek mevcut durumun Rusya ve Wagner’in devreye girmesi için elverişli bir yer yarattığını savundu.
Ancak askeri darbede Moskova’nın bir tesiri olduğuna yönelik rastgele bir ispat yok.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülkede anayasal tertibin yine tesis edilmesi gerektiğini söyledi.
Ankara da “Dost ve kardeş Nijer’de anayasal sistem ile toplumsal barış ve istikrarın bozulmamasını temenni ediyoruz” tabirlerini kullandı.
‘Nijer Batı için inançlı bir üs değil’
BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner, darbe teşebbüsünün, ülkede istikrarı tesis etmek isteyecek Batı ülkeleri ve Fransa için makus haber olduğunu söyledi.
Mali’de Fransa yerine Rus Wagner kümesinin tesirini artırmasıyla Paris bölgedeki operasyonlarının merkezini Nijer’e taşımıştı.
Gardner’a nazaran bu darbe, kısa ömürlü olsa bile, Nijer’in de inançlı bir üs olamayacağını ortaya koydu. Bölgedeki Batı tesiri gün geçtikçe erozyona uğradı.
Burkina Faso, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Mali’deki hükümetler Rus Wagner kümesiyle işbirliği yapmayı tercih etti. Kremlin’in bölgedeki tesiri bu sayede artmış görünüyor.
Ülkede istikrarsızlık, idare boşluğu ve hükümete yönelik reaksiyondan beslenen IŞİD ve El Esas kontaklı kümeler ise bu durumdan yararlanabilir.
