Bitlis Eren Üniversitesinden (BEÜ) Sosyolog Prof. Dr. Adem Palabıyık, Filistin-İsrail savaşında Türkiye’nin arabuluculuk istikametinden büyük bir rolünün olacağını söyledi.
İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirine Filistin ve İsrail savaşı ve Türkiye’nin arabuluculuk rolü hakkında açıklama yapan Palabıyık, “Hamas’ın, İsrail’in baskısına karşı başlattığı uğraşın 5. gününe giriyoruz ve İsrail hiçbir yarım gözetmeden öldürmeye devam ediyor. İsrail, terör örgütlerinin yaptığından farklı bir şey yapmıyor; çocuk, bebek, bayan, yaşlı yahut engelli demeden herkesi öldürüyor. Yıllar sonra İsrail’in yaptığı katliam, Nazi’lerin Musevilere karşı işlediği kabahatler üzere memleketler arası mahkemelerde yargılanacaktır. Hamas’ın neden İsrail’e saldırdığına geldiğimizde ise karşımıza çok bilinen bir denklem çıkıyor. Çok bilinen diyorum zira bu sürecin birden fazla sebebi var. Hamas yıllardır Gazze’nin kapılarının açılmasını istiyor lakin Gazze’deki 7 kapıdan yalnızca biri açık ve bu kapıdan girişler İsrail’in müsaadesi ile oluyor. Gazze, Kudüs’ten kopuk olduğu ve ortada da İsrail toprağı olduğu için kuşatma altında kalıyor. Bu kuşatmanın kalkması gerekiyordu. Kudüs’te Yahudi yerleşimciler süratle artıyor ve bu sivil işgal günden güne meşruiyet kazanıyor. Hamas bunun da farkına vardı ve bu meşruiyetin hukuksuz olduğunu duyurmak istedi. Bir mühlet evvel İsrail, bütün Arap devletleri ile barıştı hatta Türkiye’ye de geldi. Hamas, bütün Arap devletleri ile barışan İsrail’in, Kudüs ve Gazze sorununun unutturacağını fark etti ve en azından Müslüman devletlere, bir Kudüs sorunu olduğunu tekrar hatırlattı” diye konuştu.
Hamas ve İsrail’in eskisi üzere olmadıklarını belirten Palabıyık, “Hamas artık Hamas değil, İsrail’de eskisi üzere güçlü değil. Globalleşen bir yapı var karşımızda ve Hamas’ın dönüştüğünü görebiliyoruz. Ayrıyeten İsrail’in iç siyasetini de okuyabiliyorb Bu sebepten Netantahu’dan şad olmayan İsrail halkının çok olması Hamas’ın işine gelecekti. En kıymetli gelişme ise Karabağ sorunudur. Karabağ sorunun demir yumruk ile çözüldüğünü gördü ve sorunun tahlili için artık işlemeyen diplomasiyi reddetti” diye konuştu.
“İsrail masada zayıf aktör istemez”
Palabıyık, Recep Tayyip Erdoğan’ın krizi aşan bir önder olduğunu kelamlarına ekleyerek, şunları söyledi:
“Peki İsrail duracak mı diye sorabiliriz, İsrail lakin yeteri kadar kan akıttıktan sonra duracak ve güçlü bir arabulucu bekleyecek. Zayıf aktörlerle işe dahil olmayı tercih etmez. İşte tam burada Cumhurbaşkanımızın sürece dahil olması gerekiyor. Bunun da çok farklı sebepleri var, öncelikle Cumhurbaşkanının bir ‘one minute’ geçmişi var, ayrıyeten Mavi Marmara olayı da ülkemizin hafızasındaki yerini koruyor, münasebetiyle bu mevzudaki en deneyimli isim Cumhurbaşkanıdır. Gerektiğinde İsrail’e ‘dur’ diyen bir önderdir.”
Arap ülkelerinin Erdoğan bağının çok güçlü olduğuna değinen Palabıyık, “Ülkemizin, Filistin toprakları ile sahip olduğu kültürel bağ da Cumhurbaşkanını bir adım öne çıkarmaktadır. İslam ümmetinin sözcüsü pozisyonunda olan Türkiye’nin Cumhurbaşkanı, Ayasofya’nın açılmasını sevinçle karşılayan Filistin halkı ile yakın bir duygusal bağa da sahiptir. Yeniden ülkemiz başka ülkelere de kendi meselelerini çözmek için takviye veren bir niteliğe sahiptir. Örneğin Fas, Tunus, Cezayir ve Libya ile birlikte Suudi Arabistan Bahreyn, Kuveyt ve Katar ile yakın ilgilere sahip olan ülke Türkiye’dir. Afrika kıtasında ve Mısır ile komşu olan ülkelerin Sisi’ye güvenmediklerini biliyoruz. Sisi her ne kadar Mısır’ın kadim tarihini kullanmak istese de darbe ile iktidara gelmiş olması her vakit kuşku uyandırmıştır. Libya’ya verilen dayanak ortadadır” dedi.
Arap ülkelerinin Amerika’ya güvenmediği söz eden Sosyolog Prof. Dr. Adem Palabıyık, “Özellikle Afganistan sürecinde ABD, Müslüman toplumları yalnız bıraktı. Bu sebepten ABD’ye inanç kalmadı. Arap ülkelerinin tek güvendiği isim Erdoğan. Hasebiyle bu süreç lakin Türkiye ile başlatılabilir. Erdoğan krizleri çözen siyasal bir aktör ve bu sebepten Erdoğan, bilhassa Rusya ve Ukrayna krizinde değerli rol oynadığı için tercih edilen isim olacaktır. Bir müddet evvel ülkemizde her iki önderi bir ortaya getirebildi, bu sebepten Cumhurbaşkanının orta buluculuğu kabul edilir. Son kertede, Cumhurbaşkanının Kosova-Sırbistan ve Bosna-Hersek meselesinde anahtar rol vazifesi görmesi, yeniden milletlerarası arenada Cumhurbaşkanının tesirli olabileceğine işaret ediyor” biçiminde konuştu. – BİTLİS
