Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ikinci el araba piyasasına ait alınan tedbirleri kıymetlendirerek “İkinci elde satışların gevşediğini müşahede ediyoruz. Birkaç hafta vakit alacak fakat istikrarı kısa müddette piyasada sağlayacağız.” dedi.
Bolat, basın kuruluşlarının temsilcileriyle bir ortaya gelerek gündeme ait soruları yanıtladı.
Göreve başladığında birinci icraat olarak ikinci el araba piyasasına ait harekete geçtiğini anlatan Bolat, kesime ait tebdili kıyafetle ağır kontrol gerçekleştirdiklerini ve tespit edilen stokçuluk faaliyetlerine ceza kestiklerini söyledi.
Bolat, Bakanlığın, geçen yıl da kesime “6 ay 6 bin kilometre” sınırlaması getirdiğini anımsatırken bu uygulamayı, kişisel satıcıları da kapsayacak biçimde 6 ay daha uzattıklarını belirtti. Kişisel satıcıların bir takvim yılı içinde 3’ten fazla araba satışı yapamayacağını da hatırlatan Bolat, “Bireyselde satışta 3’ü açan satışlar, zati ticari satış kabul ediliyor. Baktık ki yaklaşık 4 bin 800 kişi, 50’den fazla satış yapmış. Bunlar ya kişisel ya galeriler ya da bayilerin yanında çalışanlar ve akrabaları üzerinden yapılan satışlar. Bunlardan savunma istendi ve savunmaları alınıyor, gerekli cezalar kendilerine gönderilecek.” diye konuştu.
İkinci el fiyatının, bu yıl sonuna kadar sıfır araç fiyatından daha yüksek olamayacağı yasağını getirdiklerini de aktaran Bolat, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İlan siteleri, 15 Temmuz’dan itibaren sıfır araç fiyatından daha yüksek ikinci el fiyatı koymamaları konusunda uyarıldı. İlan siteleri de bu ilanları koymak isteyenleri uyaracak. Buna uyulmazsa 300 bin liraya kadar ceza kesilecek. Türkiye Noterler Birliği ile gerekli temas ve işbirliği sağlandı. 15 Temmuz prestijiyle noterler de 3’ten fazla ferdi satışı gerçekleştirmeyecekler. Burada çok önemli açgözlülük uygulamalarını gördük. Bir nevi gereksinimden oto alımından fazla otoyu bir spekülasyon ve yatırım aracı fakat daha çok spekülasyon emelli, manipülatif ve fahiş fiyat gayeli ticaretini yapma uğraşları var. Biz son iki haftadır aldığımız önlemlerle bu mevzuda çok kıymetli düzenlemeler yaptık. Bayilerin bir kısmının, stokladıkları araçları mecbur kalıp piyasaya sürmeye başladıklarını ‘araç yok’ dedikleri müşterilerini ve hatta galerileri arayıp ‘araç var, almak ister misiniz’ dediklerini müşahede ediyoruz. İkinci elde satışların gevşediğini müşahede ediyoruz, fiyatlarda da daha yüksek olan ikinci el satışların, sıfır araç satış fiyatına hakikat aşağı yanlışsız ivme kazandığı müşahedesini yaptık. Birkaç hafta vakit alacak ancak burada istikrarı kısa müddette piyasada sağlayacağız.”
Bolat, araba kesiminde fiyat ve ticari uygulamalar manasında çok önemli bozulma yaşandığını gördüklerini belirterek “Bunu da maalesef dalın aktörlerinin bir kısmı yapıyor. Bizim vazifemiz piyasada düzenleyici ve denetleyici olmak, bunu yaparken de yanlış yapana müeyyide uygulamak. Bu müdahale kaçınılmazdı, acildi ve biz de Bakanlık olarak bu müdahaleyi yaptık.” sözlerini kullandı.
Sektördeki “çürük elmaları” ayıklamada onların da çaba göstermesini istediklerini bildiren Bolat, “Elimizde diğer enstrümanlar da var, adım adım giriyoruz. 15 Temmuz’da yönetmelik yürürlüğe girince noterler, kişisel satışları 3’ten fazla olmamak kaydıyla durduracaklar, ilan sitesi ikaz yapacak, daha diğer enstrümanlar da arkadaşlarımız planlıyorlar.” dedi.
“İkinci el araba ithalatı çalışması yok”
İkinci el araç ithalatına müsaade verileceği tarafındaki haberlerin sorulması üzerine Ömer Bolat, Türkiye’nin ithalatındaki artışta otomotiv ve altın ithalatının tesirli olduğunu söyledi. Bolat, “Bu manada, İkinci el oto ithalatında Bakanlığımızda rastgele bir çalışma yapılmadı lakin iktisatla ilgili kararlar sırf Bakanlığımızın alacağı karar olmayıp Cumhurbaşkanımızın, kabinenin içinde yer aldığı geniş istişarelerle bu kararlar alınıyor ancak şimdilik bu türlü bir ikinci el oto ithalatı konusunda bir şey yok.” karşılığını verdi.
Bolat, marketlere yönelik fahiş fiyat ve stokçuluk kontrollerinin de aksatılmadan sürdüğüne işaret ederek “Mesela, 81 vilayette 53 bin firma 306 bin eser kontrolü yapılmış şu ana kadar ve 212 milyon lira idari para cezası kesildi. Haksız Fiyat Kıymetlendirme Konseyi var, fahiş fiyat ve stokçuluk faaliyetlerine karşı süreç yapıyor. Ceza ölçüleri 30 bin lira ile 300 bin lira ortasında değişiyor. Rekabet Kurumumuz da kartel oluşumları ya da hakim durum üzere rekabet bozucu aksiyonlara karşı büyük soruşturmalar yapıyor. Ellerinde 35 kadar soruşturma var, öteki bölümler de dahil olmak üzere. Soruşturmaların hızlandırılmasında azami çaba içindeler.” değerlendirmesinde bulundu.
Süpermarket pazarında önemli rekabetin bulunduğunu belirten Ticaret Bakanı Bolat, “Yeni bir perakende yasasını güncelleme konusunda kesimle, üreticilerle istişare halinde toplantılar yaparak bu bahiste çalışma yürüteceğiz. Bunu hükümet olarak da istişare edeceğiz lakin bütün olayın temelinde enflasyonla gayretin başarılması yatmakta.” diye konuştu.
Bolat, tek haneli enflasyon periyodunda bu mevzuların çok fazla konuşulmadığına işaret ederek şunları kaydetti:
“Cin şişeden çıktı, tekrar cini şişenin içine tıkamak kolay olmuyor. Anti enflasyonist faaliyetlerde başarılı hayli fiyat tartışmaları da aşağı yanlışsız gelecektir. 8 ay evvel yüzde 85,51 olan TÜFE, haziran prestijiyle yüzde 38,21’e düşürüldü. Bu, başarıldı. Takip ediyoruz, son aylarda da fiyatlarda marketlerde, nispeten geçen yılki dalgalanmaların uzunluğu bayağı kısaldı. Biz fahiş dediğimiz çok vurgun yapmayı amaçlayan ya da tüketiciyi kazıklamayı amaçlayan uygulamalara elimizdeki yetkilerle müdahale etmeye devam edeceğiz. Daha geniş planda yasal düzenlemeler konusunda çalışmalarımızı sürdürüp uygulama noktasına getirmek için çalışacağız.”
“Fahiş fiyattan satanlardan alışveriş yapmayalım”
Fahiş fiyat görülmesi durumunda tüketicinin Bakanlığa ihbar etmesini de talep eden Bakan Bolat, kelamlarına şöyle devam etti:
“Biz bütün ihbarlara baskınlar yapıyoruz. Toplumsal medyadan ya da Bakanlığımıza bildirilen tüm ihbarlara kontrol düzeneğini çalıştırıyoruz. Bunun bir yolu da şuurlu tüketim. O denli satıcı varsa oradan alışveriş yapmamalıyım, kim makul satıyorsa oradan almalıyım. Merkez Bankası fiyat istikrarında gerekli çalışmaları yürütüyor bütün gücüyle, Hazine ve Maliye Bakanlığı para ve maliye siyasetleri alanında yürütüyor. Merkez Bankamız para ve döviz kurum siyasetlerinde gayretini yürütecek. Biz de Ticaret Bakanlığı olarak düzenleme kontrol ve yaptırım uygulama ile caydırıcılık vazifesini yapacağız. Tüketicimiz de fahiş fiyat uygulaması yapan yerlerden alışveriş yapmayacak, daha uygun yerlerden yapacak. Bu biçimde piyasada rekabeti artıracağız.”
Bazı marketlerin, KDV artışlarını yürürlük mühletinden evvel uyguladığının belirtilmesi üzerine ise Bolat, “Denetim takımlarımızın çalışmalarında, KDV farkı KDV olarak mı yansıtılıyor yoksa üstüne çok daha fazla ekleyerek tüketici ziyanına efor içine mi giriliyor denetim ediyor, bu kontroller yapılıyor.” dedi.
Bolat, hal maddesine ait de çalışmaları bulunduğunu da anlatırken “Halleri belediyeler işletiyor. Belediyeler, yeni ve çağdaş haller yapma konusunda finansman düşüncesi çektiklerini tabir ediyorlar. En değerli şey, tarladaki eseri fazla zayiat olmadan aracısını azaltarak hale getirip tüketicinin beğenisine sunmak. Zerzevat ve meyvelerde bir iki günde süratli çürüme oluyor. Çiftçilerimizin kendi ortalarında kooperatif kuramamaktan kaynaklı olarak haldeki komitecilerle, kabzımallarla çalıştıklarını görüyoruz. Bizim misyonumuz üreticilerimizin kooperatifler üzerinden süratli halde eserlerini hale getirmelerini hızlandırmak. Hal yasasını yenileme konusunda Bakanlığımızın çalışması devam ediyor.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Körfez çeşidine çıkacak
Türkiye’ye yönelik yatırım taleplerini de pahalandıran Bolat, şunları kaydetti:
“Dünyanın her tarafından, Avrupa’dan, ABD’den, İslam dünyası ve Körfez ülkelerinden Türkiye ile iş yapma, yeni yatırımlar yapma noktasında büyük bir iştah var. Seçim öncesinde de bunu görüyorduk. Seçim sürecinde ‘bekle gör’ modundaydılar ancak seçim bittikten sonra, güçlü kabine kurulduktan sonra yurt dışından Türkiye’de iş yapmaya yönelik çalışmalar fiiliyata dökülmeye başlandı. Heyetlerin biri gidiyor, biri geliyor. Bunun somuta dökülmesi an sorunu. Cumhurbaşkanı Yardımcımız Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek, takım halinde evvel BAE’de, sonra Katar’da ağır temaslarda bulundu. Suudi Arabistan’la ağır temaslar var. Önümüzdeki hafta Cumhurbaşkanı’mızın Körfez tipi var, 3 ülkeyi kapsıyor şimdilik. Suudi Arabistan, Katar ve BAE. Değerli ticari mutabakatlar ve yatırım mutabakatları imzalanacak. Kurmaylar ağır halde çalışıyorlar. BAE ile ikili ticaret mutabakatımız aslında imzalandı, onay sürecinde, 10 milyar dolarlık karşılıklı ticaret hacmini birinci planda 25 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz, daha sonra 40 milyar dolar gayesi var. Siyasi alandaki süratli yakınlaşma, Türkiye’miz, ekonomimiz, halkımız için çok hoş ekonomik yararlara dönüşecek. Suudi Arabistan Ticaret Bakanı bizi aradı, birebir istek ve kararlılığı onda da gördük.”
“Yakın vakitte dış yatırımlarda büyük bir ivme göreceğiz.”
Bolat, Abu Dabi Kalkınma Holdingi (ADQ) İcra Heyeti Lideri Mohamed Hassan Al Suwaidi ile yaptığı görüşmeyi de anımsatırken “BAE’nin en büyük yatırım holdingi ADQ beni ziyaret etti. Lider bizimle görüştükten 3 saat sonra Ticaret Bakanı olarak atandı. Görüşmemiz kendisine uğurlu geldi. Bize, ‘Biz Türkiye’de yatırım konusunda 30 milyar dolarlık amacımız var. Her türlü besin eser dalında, lojistik, nakliyecilik dalında, ilaç ve hastane işletmeciliği kesiminde, altyapı yatırımlarında ve start-up’ların olduğu teknoloji teşebbüs firmaları alanında, bu 5 alanda tekliflere açığız’ diye açık bir bildiri verdiler. Cumhurbaşkanımızın ziyareti ve yapılacak mutabakatlardan sonra dış yatırımlarda büyük bir hızlanma olacak. Avrupa’dan da önemli arayışlar var. Herkes başlamaya hazır. Önümüzdeki birkaç ay içinde, sonbahara girerken biz bu teşebbüslerin somut yatırımlara dönüşeceğine inanıyoruz. Mevcut yatırımlarını artırma eğiliminde olacak olanlar ve yeni girecek olanlar var. Yakın vakitte dış yatırımlarda büyük bir ivme göreceğiz.” sözlerini kullandı.
Deprem felaketi sonrası oluşan gereksinimler ile memur ve emekli maaş düzenlemeleri nedeniyle bütçe istikrarının değerine işaret eden Bolat, “Korkunç bir sarsıntı yaşadık. Hazine ve Maliye Bakanlığı raporuna nazaran, 103 milyar dolarlık kaynağa gereksinim var. Bu kaynak 4 yıla yayılan müddette tamamlanmış olacak. Çok önemli bütçe açığı ortaya çıkacak ve kamunun borçlanma limiti aşılmış olacaktı. Bu sahiden hareketle sarsıntı için bir Ulusal Dayanışma Paketi ismi altında bu program hazırlandı. Ek bütçe çıkarılması kararı alındı. Ek bütçe de 1,1 trilyon lira civarında.” diye konuştu.
İhracatçıların döviz yükümlülüklerinin esnetilip esnetilmeyeceğine ait soru üzerine ise Bolat, yapılan ihracatın dövizinin ülkeye gelmesinin ehemmiyetine işaret etti. Bolat, Merkez Bankası ile Hazine ve Maliye Bakanlığının bu mevzuları çalıştığını belirtirken “Bize de gelen bu talepleri paylaşıyoruz. Ülke ve iktisat için döviz istikrarı için olması gereken neyse o yapılacak, onu rahatlıkla söyleyebilirim.” karşılığını verdi.
İhracatçının finansman kanalları açılıyor
Bolat, Merkez Bankasının siyaset faizini artırması sonrasında bankaların kredi musluklarını açmaya başladığına işaret ederek “Merkez Bankamızla geçen hafta bir toplantı yaptık. İhracatçıların finansmana erişimindeki kahır ve telaşlarını ilettik. Orada da epeyce olumlu, olumlu bir bakış açısı görmekten mutluyuz. İhracatçılarımız tasa duymasın, finansman kanalları açılıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“Türkiye-AB münasebetlerini hızlandırmayı planlıyoruz”
AB ile ilgiler ve Gümrük Birliğinin güncellenmesi sürecine ait de bilgi veren Bolat, şunları kaydetti:
“AB’den birçok önderin seçim sonunda Türkiye ile yine çalışma konusunda istekli olduğunu gözlemledik. Önümüzdeki süreçte orta vadede Gümrük Birliği’nin güncelleme müzakerelerinin süratle başlatılıp bir sonuca varması talebimiz var. En son AB’nin 10 gün evvelki Önderler Doruğu’nda önderler, AB Kurulu’na vazife verdiler, ‘Türkiye ile AB ilgilerinde kıymetlendirme raporu hazırlayın’ diye. Bu da kıymetli bir gelişme. Yakında o rapor çıkar. Biz de Ticaret Bakanlığı olarak bu bahiste istekliyiz. Önümüzdeki günlerde Bakan Yardımcım Mustafa Tuzcu Beyefendi Brüksel’e gidecek. Ben de AB’nin Genişlemeden Sorumlu Lider Yardımcısı ile görüşme niyetindeyim. En azından gerginliğin ortadan kalktığı periyodu proaktif yaklaşımla harekete dönüştürerek Türkiye-AB alakalarını hızlandırmayı, güçlendirmeyi planlıyoruz.”
(Sürecek)
