Holly Honderich – Washington
Eski ABD Lideri Donald Trump, Florida eyaletinde hamileliğin 6. haftasından sonra kürtajın yasaklanmasını, “korkunç bir hata” olarak nitelendirdi. Trump bu çıkışıyla kendisini, kürtajı ülke çapında yasaklamak isteyen güçlü muhafazakar aktivistlerin saldırısına da açmış oldu. Lakin Trump’ın yorumları tıpkı vakitte, Cumhuriyetçilerin ABD’nin en kutuplaştırıcı sıkıntılarından biri konusunda bildiri vermesinin zorluklarını da gözler önüne serdi.
Donald Trump, 2024 Başkanlık Seçimleri öncesi, Cumhuriyetçi Parti’de lider adaylığı yarışının kesin favorisi.
ABD’nin önde gelen kürtaj aksisi kümelerinden olan Hayat İçin Öğrenciler’in lideri Kristan Hawkins dün öğlenden sonra Trump’a açık bir mektup gönderdi.
Mektubun tonu hoşnutsuz ve azarlayıcıydı.
Yaşam İçin Öğrenciler, 2024 seçimlerinde kürtaj tersi seçmenleri mobilize etmek için, konutları kapı kapı gezme odaklı 5 milyon dolarlık bir kampanya başlatmıştı. Artık ise Trump Pazar günü NBC televizyonunda yayımlanan Meet the Press programında yaptığı kürtajla ilgili açıklamaya “açıklık getirene” kadar kampanyasını durduracaktı.
Hawkins ayrıyeten kümesinin 1000 gönüllüsünü kampanyadan çekme tehdidinde bulundu, “Yaşam yanlılarının oylarını herkes alabilir” dedi.
Trump NBC’de, 6 haftalık kürtaj yasağı kararı nedeniyle Cumhuriyetçi Parti’de lider adaylığı yarışındaki en büyük rakibi Florida Valisi Ron DeSantis’i eleştirdi. Trump bunun, “korkunç bir şey ve vahim bir hata” olduğunu söyledi.
Ancak sunucu Kristen Welker, Trump’a bu bahiste kendi konumunu açıklaması konusunda baskı yaptığında, eski lider soruyu savuşturmaya çalıştı.
Welker, Trump’a, kürtaj zıddı kümelerin büyük oranda taban standart kabul ettiği hamilelikte 15’inci haftadan sonra kürtajın federal seviyede yasaklanması talebini destekleyip desteklemeyeceğini sordu? Trump, “Bunu destekleyeceğimi ya da desteklemeyeceğini söylemeyeceğim” dedi.
Trump’a yansılar gecikmedi.
Kristan Hawkins’in yanı sıra ABD’de tesirli kürtaj tersi küme SBA Pro-Life Amerika’nın lideri Marjorie Dannenfelser de, 15 haftalık yasağın ötesinde rastgele bir şeyin “anlamsız” olduğunu söyleyen bir bildiri yayımladı.
Kürtaj aksisi lobi ile Trump ortasındaki tansiyon çok şey anlatıyor.
Trump’ın aday göstererek seçilmelerini sağladığı Yüksek Mahkeme üyelerinin, kürtaj aksisi aktivistlere uzun müddettir aradıkları zaferi elde etmelerine yardımcı olmalarının üzerinden bir yılı aşkın bir müddet geçti (Mahkeme geçen yıl, ABD’de 1973’ten bu yana kürtajı yasal hale getiren -Wade’e karşı Roe- isimli kararı ). Cumhuriyetçiler, kamuoyunda daha geniş bir bölümü yabancılaştırmadan, kürtaj konusunda kendi tabanlarını mutlu edecek bir konum almaya çalışıyor.
Uzmanlar, Cumhuriyetçilerin, kararın iptaline gösterilen yansıyı beklemediğini söylüyor.
Onlarca yıldır ABD’de kürtajla ilgili tanınan görüş nispeten birebirdi: Amerikalıların birçok bir halde kürtaja yasal erişimi destekliyordu lakin birçoğu hamileliğin ilerleyen periyotlarında kürtajın kısıtlanmasına olumlu bakıyordu.
Ancak önde gelen kürtaj aksisi aktivistler ortasında hakim görüş, Wade’e karşı Roe kararının iptali sonrası halkın yeni yasal gerçekliğe yavaş yavaş ahenk sağlayacağı ve kürtaj yasaklarına daha açık olacağı istikametindeydi.
Kristan Hawkins de bu yıl BBC’ye yaptığı açıklamada, “Hukuk öğretmendir” demişti.
Ancak Pittsburgh Üniversitesi’nden hukuk profesörü Greer Donley, Yüksek Mahkeme’nin iptal kararı sonrası geçen müddette, bunun tam zıddının görüldüğünü söyledi.
Kamuoyu araştırmalarına nazaran halkın kürtajla ilgili görüşleri, yıllarca statik kaldıktan sonra son periyotta az da olsa değişmeye başlamış. Anketlere nazaran daha fazla Amerikalı kürtaja erişimi destekliyor. ABD’de geçen yıl kürtajla ilgili oylama yapılan 6 eyaletin tamamında kürtaj hakkı lehine sonuçlar alındı.
Profesör Greer Donley, “Cumhuriyetçilerin halkın yansısına hazırlıklı olduklarını sanmıyorum…180 derece dönmek zorunda kaldılar. Nitekim ne söyleyeceklerine karar vermekte zorlanıyorlar” diyor ve ekliyor:
“Tabanları hâlâ yüklü olarak kürtaj zıddı. Lakin ülke geneline bakıldığında, bu hiç sevilmeyen bir görüş.”
Cumhuriyetçi Parti’nin lider aday adayları, kürtajla ilgili olarak farklı yaklaşımlar denedi.
ABD’nin eski Birleşmiş Milletler (BM) Büyükelçisi Nikki Haley kendisini, “pişmanlık duymadan hayat yanlısı” olan bir kişi olarak tanımladı. Haley, iki kampı bir ortada tutmak için ölçülü olmaya çalıştı
Cumhuriyetçi Parti’nin lider aday adaylarının Ağustos ayındaki tartışmasında, Cumhuriyetçilerin kürtaj konusunda “uzlaşmaları” gerektiğini ve rastgele bir federal yasağın ABD Kongresi’nden geçmesinin mümkün olmayacağını söyledi.
ABD’de kürtaj tartışmasında görüşlerine başvurulan önde gelen uzmanlardan olan California Üniversitesi’nde hukuk profesörü Mary Ziegler’e nazaran Haley, “Mantığın sesi olmaya çalışıyordu.”
Ancak bu çeşit bir davetin Haley’e yararı hudutlu olabilir çünkü kamuoyu araştırmalarına nazaran ülke genelinde lider aday adaylığı yarışında ABD’nin eski BM Büyükelçisi’ne takviye oranı yüzde 10’un altında.
Profesör Ziegler, Haley için, “Hiçbir eyalette ön seçimi kazanamayacak üzere görünüyor” diyor.
Eski ABD Lider Yardımcısı Mike Pence, Cumhuriyetçi Parti’nin lider aday adayları ortasında muhtemelen kürtaj terslerinin başını çekiyor. Pence, Ağustos ayındaki tartışmada Haley’i, kürtaj konusunda “liderlik göstermediği” için eleştirmişti.
Pence, hamilelikte 15’inci haftadan sonra kürtajın federal seviyede yasaklanmasını destekleme kelamı verdi.
Profesör Ziegler’e nazaran Pence, “En değerli kürtaj aksisi aday” olmaya çalışıyor.
Ancak kürtaj tersi bir aktivistin bakış açısına nazaran Pence’in tavrı bile züğürt tesellisi olabilir.
ABD’de kürtajların yaklaşık yüzde 93’ü, hamileliğin 13. haftasında yahut öncesinde gerçekleşiyor. Bu da, Cumhuriyetçi Parti’de lider aday adaylığı yarışında, kürtaj aksisi tavrın, bu tıp kürtajların sırf küçük bir kısmını kapsadığı manasına geliyor.
Bu yarışta açık farkla önde olan Donald Trump bile Cumhuriyetçi tabanı ile gelecek yıl yapılacak Başkanlık Seçimleri’nde oylarını almayı planladığı daha geniş seçmen kitlesi ortasında sıkışmış görünüyor.
Trump, NBC’deki Meet the Press programında, “52 yıldır birinci sefer bu bahiste barışı sağlamak için iki tarafla da oturup konuşacağım” dedi. İhtimal dışı bir vaat bu.
Profesör Ziegler’e nazaran Trump’ın genel tezi, “Bu bahiste ne desem ya da yapsam, Cumhuriyetçi Parti’nin lider adayı seçileceğim” biçiminde.
Ziegler, “Trump’ın kürtaj bildirisi, Cumhuriyetçi Parti’deki lider adaylığı seçimine yönelik değil, Başkanlık Seçimleri’ne yönelik bir mesaj” diyor.
Yine Ziegler’e nazaran, bundan sonra sorulması gereken soru, Trump’ın Beyaz Saray’a dönmesi halinde, artık kürtaj konusunda kamuoyundan dayanak istemesine gereksinim duymadığında ne yapacağı.
Ziegler, “Çünkü elbette o vakit Trump bir defa daha seçilemez…Ve bu onu, kürtaj konusunda daha çok bir pozisyona sürükleyebilir.”
