“Asrın felaketi” olarak nitelendirilen 6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen endüstriciler, ihracat kayıplarını telafi etmek için bölgeye özel teşvik ve dayanak talep ediyor.
Bölge sanayicileri, bir yandan zelzelenin oluşturduğu hasarı onarmaya çalışırken, bir yandan da pazar kaybı yaşamadan tekrar ihracat yapmak istiyor.
Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) datalarına nazaran, sarsıntıdan etkilenen11 ilin ihracatı afetin akabinde dalgalı bir seyir izledi.
Deprem sonrasında bu vilayetlerin çabucak hemen hepsinin ihracatı sert düşüş gösterdi. Sonraki aylarda ise birtakım vilayetlerin ihracatında toparlanma görülse de Kurban Bayramı tatilinin yaşandığı haziran ayı prestijiyle yalnızca Hatay ve Kilis’in ihracatının ocak ayının üzerinde olduğu görüldü. Mayıs ayında ise Adana, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kilis ve Şanlıurfa’nın ihracatı ocak ayındaki düzeylerini yakaladı.
Deprem bölgesine özel finansman talebi
Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Lideri Ahmet Fikret Kileci, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bölge ihracatının eski haline dönmesinin vakit alacağını belirterek, kentten kente değişmekle birlikte üretimin ortalama yüzde 70 kapasitelere ulaştığını lisana getirdi.
Gaziantep üzere kentlerde toparlanma görülmesine rağmen Kahramanmaraş ve Adıyaman üzere vilayetler için vakte gereksinim duyulduğuna işaret eden Kileci, “İhracatta mayıs ayı çok düzgün geçerken, Kurban Bayramı tatili nedeniyle haziran makûs geçmişti. Temmuz ise daha yüksek gelecek, güzelleşme var. Geçen yıl Kurban Bayramı tatili temmuz ayına denk gelmişti, onun da tesiriyle de yüksek olacak. Uyguna yanlışsız gidiyor.” diye konuştu.
Yıl sonu maksatlarını her geçen gün olumlu tarafta revize ettiklerini anlatan Kileci, şunları kaydetti:
“Yılın başında bölgede, geçen yıla nazaran, yüzde 20’lik artış bekliyorduk. Zelzeleden sonra ‘Acaba geçen seneyi yakalayabilir miyiz?’ dedik. Artık yeniden geçen yılın üstünü hedefliyoruz. Artık görünen tablo daha düzgün noktaya götürüyor. Bölge bazında genel manada Kahramanmaraş biraz ekside kalabilir, Hatay ekside kalabilir. Adıyaman’da üretim tesislerinde çok sorunumuz yok, ömür alanlarında sorun var, o da çözülüyor. Adıyaman’da üretim manasında dert olacağını sanmıyoruz. Sene sonunda geçen yılın üzerinde sayıyla tamamlayacağız üzere görünüyor. Yaşadığımız bu süreçte ihracat tarafında hayli müşteri kaybımız oldu. Biraz vakit alacak fakat düzelecek.”
Kileci, ihracatçı olarak kredi kaynakları açısından önemli kayıplar yaşadıklarına işaret ederek, şu anda ihracatçı olarak bekledikleri en değerli şeyin krediye erişilebilirliğin artırılması olduğunu söyledi.
Doğru krediyi hakikat fiyatlama ile almak istediklerini belirten Kileci, İhracatı Geliştirme AŞ, Türk Eximbank ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kaynaklarıyla sarsıntı bölgesi için farklı ve özel finansman uygulamalarına gidilmesini talep etti.
Kileci, “Enseyi karartmayacağız, çalışmaya devam edeceğiz. Bu memleket için ihracat yapmaya devam edeceğiz.” dedi.
“Pazar kaybı yaşıyoruz”
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Lideri Mustafa Buluntu da vilayetlerindeki sanayi tesislerinde kapasitenin yüzde 40 seviyelerinde olduğunu tabir ederek, vilayet olarak ihracat amaçlarını tutturma talihlerinin bulunmadığını söyledi.
Buluntu, şirketlerin ayaklarının üstünde durmaları için finansal meselelerinin çözülmesi gerektiğine dikkati çekerek, “Acil finansman takviyesine gereksinimimiz var. İşletmelerin ayağa kalkması için hem Kredi Garanti Fonu takviyeli finansmana hem de mevcut kredilerin en az 1 yıl ödemesiz devirle yapılandırılmasına gereksinim var.” dedi.
Yeniden üretime geçmeye çalışan şirketlerin nefes almaya gereksinim duyduklarını tabir eden Buluntu, üretim tesislerinin fiziki kaidelerini düzgünleştirmeye çalıştıklarını lisana getirdi.
Buluntu, “İhracatımızı artırmak için evvelki kapasitelerimize ulaşmamız lazım. İnşallah tekrar ihracat eski ihracatları yakalama talihimiz var. Fakat bu mühlet uzadıkça müşteri ve pazar kaybı da yaşıyoruz. Giden müşteriyi geri döndürmemiz çok sıkıntı olacak. İşçi zahmetimiz yavaş yavaş tamamlanıyor ancak firmaların finansal meşakkatleri var.” diye konuştu.
“Asgari fiyat daha yüksek olmalı”
Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Lideri Mehmet Torunoğlu da vilayet olarak yüzde 35 üzere düşük kapasitelerle çalıştıklarını ve bu nedenle ihracatlarının da düştüğünü belirtti.
Üretime dayalı ihracatta kayıplar yaşadıklarını bildiren Torunoğlu, “Çarkların eskisi üzere dönmesi için bölgeye özel teşvikler verilmeli.” değerlendirmesinde bulundu.
İşçi temininde yaşadıkları meselelere da değinen Torunoğlu, taban fiyatın, devlet takviyesiyle, bölge için daha yüksek uygulanmasını isteyerek, aksi halde personel kaybını önleyemeyeceklerini kelamlarına ekledi.
