Ağustos 2020’de Beyrut Limanı’nda 200’den fazla kişinin vefatına yol açan ve binlercesinin hayatını yerle bir eden patlama yaşandı. Soruşturma durdurulurken, üç yıl sonra pek çok kişinin yarası hala kapanmadı. BBC’den Carine Torbey, patlamadan etkilenen dört kişinin yakınlarıyla görüştü.
Patlamanın olduğu 4 Ağustos 2020’den beri 1095 gün geçti. 46 yaşındaki Lara Hayek 1095 gündür komada.
Limanda belirlenemeyen ölçüde amonyum nitrat patlayıp, 200’den fazla kişinin vefatına, binlercesinin yaralanmasına ve başşehrin kimi bölgelerinde büyük yıkıma neden olduğunda, konuttaydı.
Bu, şimdiye kadarki nükleer olmayan en büyük patlamalardan biriydi.
Lara hastaneye kaldırıldı lakin patlama nedeniyle beyninde oluşan hasar, şuurunu kaybetmesine sebep oldu. Hala birebir durumda.
Lara’nın erkek kardeşi Elias, “Herkes hayatına devam ediyormuş üzere hissetmek bizi rahatsız ediyor” diyor.
Annesi Lara’nın yanında, hastanede gecelerini geçirdi. Hala kızının bir gün güzelleşeceğini umuyor.
Elias, “Bizi yalnızca inanç ve umut ayakta tutuyor” diyor.
Lara’nın durumu maddi olarak da aileyi zorluyor. Devlet hastane masraflarını karşılamıyor.
Nedenini sorduğumda Elias, “Hangi devletten bahsediyorsunuz?” diyor.
Patlamadan ziyan gören aileler, en başından beri terk edilmiş hissediyor.
Bu, acılarını derinleştiriyor.
‘Adalet aramaya devam edeceğim’
Yusra Al Amin, kolyesinde taşıdığı en küçük oğlu İbrahim’in fotoğrafını asla bırakmıyor. Oğlu, patlama sırasında limanda çalışıyordu.
Bedeni patlamadan dört gün sonra enkazdan çıkarıldı.
Annesi her sabah mezarını ziyaret ediyor. Bazen günde iki sefer gidiyor. Acısı ve kızgınlığı hala taze.
Genellikle her ayın 4’ünde, hayatını kaybeden ya da yaralananların ailelerinin yaptığı toplantıya katılıyor.
Engellere karşın hala adaletin yerini bulmasını umuyor.
Liman patlamasıyla ilgili soruşturma, yüksek rütbeli yetkililerin soruşturma hakimi tarafından sorgulanmak üzere çağrılmasından bu yana büsbütün durdu.
Eski milletvekili ve bakanlar, güvenlik güçlerinin müdürleri ve hatta eski başbakan hakim karşısına çıkmayı reddetti.
Davalara bakıp hakimin soruşturmayı tamamlayıp tamamlamayacağına karar vermesi gereken en üst mahkeme işini yapamadı zira kâfi üye sayısı sağlanamadı.
Zorluklar devam ediyor. Ülkedeki birden fazla kişi soruşturmanın ne etapta olduğunu takip edemiyor.
Bilinen tek şey büsbütün durduğu. Pek çok kişi çoktan rafa kaldırıldığını düşünüyor.
Ancak yakınları ziyan görenler pes etmeyi reddediyor.
Yusra, “Bazıları gülebilir fakat hiçbir şey sonsuza kadar sürmez” diyor siyasetçilere ve ekliyor:
“Hayatımın sonuna kadar oğlum için adalet aramaya devam edeceğim. Bizi asla usandıramazlar”.
Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü üzere kümeler, Beyrut patlamasıyla ilgili soruşturmayı, “alenen siyasi müdahale” ve “yargı maskaralığı” suçlamasıyla eleştiriyorlar.
Geçtiğimiz Ocak ayında yaptıkları açıklamada, yaşanan felaket için milletlerarası bir bilgi toplama misyonu kurulması davetinde bulundular.
Acıyla yaşam
“Bir hatalı kendi hakimi olamaz” diyor patlamada 3 yaşındaki kızı Alexandra’yı kaybeden Tracey Najjar.
Alexandra’nın saçını kolyesinde taşıyor.
Ardından bir oğlu oldu. Lakin acısı hafiflemedi.
“Zaman geçtikçe onu daha çok özlüyoruz ve yokluğunu hissediyoruz. Yalnızca o değil. Adaletsizlikten ötürü içimizdeki öfke şiddetleniyor. Lakin daha güçlüyüz.”
Biliyor ki Lübnan’da adalet seyahati uzun sürüyor. Lakin gerçeği bilmek sadece kızı ve oburlarının değil, tüm Lübnanlıların hakkı.
Tracey 4 Ağustos 2020’den sonra ülkeyi terk etmeyi düşündü lakin kocasıyla burada kalarak savaşmaya karar verdiler.
Şimdi bu kararlarını sorguluyorlar:
“Alexandra’nın kardeşi Axel varken işler biraz daha karışık hale geliyor zira hatalı hala orada. 4 Ağustos’tan beri hiçbir şey değişmedi. Bunun tekrar olmayacağını kim garanti edebilir?”
‘Kocam öldürüldü’
Üç yıl geçti, aileler yorulmak bilmeden adalet ve karşılık arıyor.
Tania Alam 20 yıllık kocası Fredy’yi patlamada kaybetti ve vefatının bir cürüm olduğu konusunda kararlı:
“O öldürüldü. Gerçek söz bu.”
Uluslararası bir kurul kurulması için davet yapıyor.
Bunun Lübnan soruşturmasının yerini almaması, kurban ve yakınlarına objektif ispat sağlayacak paralel bir inceleme yürütülmesi konusunda ısrarcı.
Bu süreçte sıkıntısıyla baş başa:
“Zaman acımı derinleştirdi. Doğal ki acıyla baş etmeyi öğrendim. Fakat bu acıyı vücudumda hissediyorum. Her zamankinden daha çok canım yanıyor.”
Beyrut patlamasının sonuçları neler?
