Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, ülkesini ziyaret eden Vietnam Başbakan Yardımcısı Tran Luu Quang ile görüşmesinde, komünist rejimle yönetilen iki ülkenin ideolojik dayanışmayı ve üst seviye temasları artırması davetinde bulundu.
Çin Dışişlerinden yapılan açıklamada, Vang ile Quang, Çin- Güney Asya Fuarı’nın düzenlendiği Yünnan eyaletinin merkezi Kunming kentinde bir ortaya geldi.
Vang, görüşmede Çin ve Vietnam’ın emsal ideolojilere sahip iki komşu ülke olarak üst seviye bağlantıları yeni bir düzeye çıkarması gerektiğini vurgulayarak, “Rejimin ve kurumların güvenliğini birlikte muhafazalı, Komünist Partinin fikir ve mefkureleri ile sosyalist doğrultusunu birlikte sürdürmeliyiz.” dedi.
Çin’in, Vietnam’ın da üyesi olduğu Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkeleriyle işbirliği içinde bölgede ve Güney Çin Denizi’nde barış ve istikrarın korunması için çalışacağını tabir eden Vang, “dış güçlerin proaktif müdahalelerine karşı koyacağını” vurguladı.
Vietnamlı Bakan Quang da, Çin ile ilgilerin Vietnam açısından “benzersiz bir ehemmiyeti ve özel bir tabiatı olduğunu” vurgulayarak, üst seviye ilgileri güçlendireceği ve her alanda pratik işbirliğini derinleştireceğini belirtti.
Quang, ülkesinin “yabancı müdahalesine” karşı çıktığını ve bu hususta Çin ile birebir hassasiyeti paylaştığını kelamlarına ekledi.
Vietnam Komünist Partisi (VKP) Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong, Çin Komünist Partisinin (ÇKP) Ekim 2022’de düzenlediği 20. Ulusal Kongresi’nin akabinde ülkeyi ziyaret eden birinci yabancı ülke başkanı olmuştu.
Çin ve Vietnam, Küba, Laos ve Kuzey Kore ile dünyada komünist rejimle yönetilen 5 ülke ortasında yer alıyor.
Aynı siyasal rejime sahip iki komşu ülke, Güney Çin Denizi’ndeki egemenlik ihtilafı nedeniyle vakit zaman karşı karşıya gelse de ikili bağlantıların istikrarlı seyir izlediği görülüyor.
Triton Adası’nda yapılaşma iddiası
Çin ile bölge ülkeleri ortasında egemenlik ihtilafına husus olan Güney Çin Denizi’nde bu ay, bir kıyı güvenlik gemisinin 6 Ağustos’ta Filipin ikmal gemisine tazyikli suyla müdahale etmesi ve Çin’in Vietnam’ın da hak sav ettiği bir adaya uçak pisti ve askeri tesisler inşa ettiği savı nedeniyle gerginlikler yaşanmıştı.
Paracel Adaları’nın güneybatı ucunda yer alan Çin’in denetimindeki Triton Adası’nda ağustos başından itibaren yapılaşma izleri gözlendiğine dair uydu fotoğraflarıyla desteklenen tezlerin milletlerarası basında yer alması üzerine Vietnam Dışişleri Bakanlığı, argümana mevzu olan istihkam çalışmasının müsaadesiz yapılmasının “egemenlik ihlali” olduğunu açıklamıştı.
İki ülke, Vietnam Başbakanı Pham Minh Chinh’in haziranda Pekin’e yaptığı ziyaretin akabinde yayımlanan ortak bildiride, deniz irtibatlı ihtilafların tahliline yönelik ortak taban bulunması için karşılıklı gayret göstereceklerini vurgulanmıştı.
Güney Çin Denizi anlaşmazlığı
Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde bağımsızlıklarını kazanmasından bu yana egemenlik ihtilaflarına bahis oluyor.
Çin, birinci defa 1947’de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’inde egemenlik argümanında bulunuyor. Filipinler, Vietnam, Brunei ve Malezya üzere kıyı komşusu ülkeler de bölgede hak argüman ediyor.
Başta Paracel ve Spratly Adaları olmak üzere bölgedeki adacık, resif, kayalık ve deniz bentleri üzerindeki egemenlik ihtilafları vakit zaman ülkeler ortasında gerginliklere yol açıyor.
Çin’in ihtilaflı adalarda askeri üsler inşa etmesi ve sivil gemi filolarını uzun müddetli bulundurmasına bölge ülkelerinin yanı sıra ABD de karşı çıkıyor.
Çin ile 10 ASEAN üyesi ülke, Güney Çin Denizi’nde davranış kuralları evrakı üzerinde yürüttükleri müzakereleri gelecek hafta Filipinler’in başşehri Manila’da düzenlenecek toplantıda sürdürecek.
