Dünyanın en büyük medeniyetlerinden biri olan Hitit İmparatorluğu’na bir devir başşehirlik yapan birebir vakitte en kıymetli dini ve askeri merkezlerinden birisi olan Şapinuva’da yürütülen arkeolojik hafriyatlarda 3 bin 500 yıllık hububat silosu bulundu.
Şapinuva ören yerindeki İşlikler Mahallesi olarak isimlendirilen bölgede bulunarak gün yüzüne çıkarılan silo, doğal toprak içine yapılmış olmasıyla dikkat çekiyor. Öteki Hitit kentlerindeki hububat silolarından farklı olarak toprağın içine oyularak inşa edilen silonun tabanında taş yerine toprak tercih edilirken hububatların nemlenmemesi için kanallar ve kanalların bağlandığı sızıntı kuyusu bulunuyor.
Şapinuva Hafriyat Lideri Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Başkan İpek, 2014 yılında Prof. Dr. Aygül Süel tarafından yürütülen hafriyat çalışmalarında iki başka işlik (atölye) yapısının çıkarıldığına dikkat çekerek, bu işliklerde Hitit devrindeki maden teknolojisinin öğrenilmesi açısından işlik yapılarının kıymetli bir buluş olduğunu söyledi.
Bu keşifte kimi ayak körüklerinin bulunduğunu hatırlatan Dr. Öğretim Üyesi Başkan İpek, körüklerin yanı sıra işlikte maden teknolojisinin kıymetli ispatlarından potalar, kalıplar ve kimi madeni aletlerin bulunduğunu da lisana getirdi.
Kutsal yerlerin yer aldığı Ağılönü ve İdari yapı ile depoların bulunduğu Tepelerarası mevkisi olmak üzere ikiye ayrılan antik kentteki hafriyat çalışmalarının son yıllarda işliklerin de yer aldığı “G” alanı olarak isimlendirilen Tepelerarası bölgesinde yapıldığını anlatan Hafriyat Lideri İpek, “İşlik-1 yapısının batısındaki alanda çalışmalara devam ettik. Burasının işlikler mahallesi olarak isimlendirilmesinin nedeni birden fazla atölyenin bulunmasıydı. Çalıştığımız alanda da işlik yapısı olabileceğini düşünerek bu alanda hafriyat çalışmalarını devam ettirdik. 2022 yılında bölgede başlayan çalışmalar bu yılda devam ediyor. Lakin çalışmaları sonlandırdığımızda bu alanın bir silo olduğunu gördük. Bu cins siloların örneklerinin Hattuşa ve Alacahöyük’te de olduğunu biliyoruz. Öteki Hitit kentlerinde de bu cins buğday ya da hububat siloları mevcut. Kaman Kalehöyük ve Sivas’taki Nesilli Höyük’te de yeniden bu çeşit silolarının varlığını biliyoruz. Şapinuva’da evvelki yıllarda Ağılönü mevkiinde bulunan iki silo haricinde ana toprağa oyulmuş bu türlü büyük bir silo yapısı bulduk” dedi
Silo yapısının özellikleri ve teknik yapısı hakkında da bilgi veren İpek, “Silonun ana özelliklerinden birisi ana toprağın oyulması ile yapılmış. Silo 10×5 metre ebatlarında, 3 metre 40 santimetre derinliğinden oluşuyor. Teknik olarak da Hattuşa’da ve Alacahöyük’te bulunan silolar üzere tabanı taş döşemeli bir yapıya sahip değil. Silonun tabanı taş döşeme yerine topraktan oluşuyor. Ayrıyeten Hattuşa’da ve Alacahöyük örneklerinde olduğu üzere silo içerisindeki nemin tahliye edilmesi için dört farklı istikametten kanal açılarak kanalların üzeri yassı taşlarla kapatılmış. Bu kanallar, içerideki nemin merkezdeki sızıntı çukuruna tahliye edilmesi için yapılmış. Bu tekniği başka Hitit kentlerinde de gözlemliyoruz. Ayrıyeten yaptığımız inceleme de kanalların muhakkak bir eğimle sızıntı kuyusuna bağlandığını tespit ettik. Buradan aldığımız kimi toprak örneklerinin de incelemesi yapılıyor. Burada hangi hububatın depolandığını da yapılan incelemeler sonucu ortaya çıkacak” tabirlerini kullandı. – ÇORUM
