Cumhurbaşkanlığı Hukuk Siyasetleri Heyeti Başkanvekili Mehmet Uçum, 2023’ten sonra hangi yılda kabul edilirse edilsin Türkiye Yüzyılı’nda yapılacak yeni anayasanın isminin 2023 Anayasası olması gerektiğini belirterek, “Gelin daima birlikte Cumhuriyet’in Yüzüncü Yılı’nı da kapsayan TBMM’nin 28. Yasama periyodunda Türkiye Anayasa Mutabakatı (TAM) sağlayalım. Bu sefer olsun tam olsun diyelim.” tabirini kullandı.
Uçum, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı tarafından Ulucanlar Cezaevi Müzesi’nde düzenlenen “1982 Yerine 2023 Anayasası” sempozyumunda konuştu.
12 Eylül darbesinin mağduru ve çocuk mahkumlarından olduğunu lisana getiren Uçum, yeni anayasa bahisli bir toplantı düzenlenmesinde vazife aldığı için memnunluk duyduğunu söyledi.
Uçum, “Bu durum Türkiye’mizin ve demokrasimizin nereden nereye geldiğinin olağanlaşmış örneklerinden biridir. Bu salonda ortamızda bulunan 12 Eylül mağdurları da eminim ki ülke olarak 43 yılda katettiğimiz yolu bu sürecin emektarları ve canlı şahitleri olarak takdir ediyorlardır. Ülkemizin bu gelişimini yeni bir basamağa taşımak için, Cumhuriyetimizin 100. yılını taçlandırmak için, Türkiye Yüzyılı’nı görkemli bir formda başlatmak için artık gayemiz yeni anayasadır.” biçiminde konuştu.
“Yeni anayasa talebi her vakit ülke gündeminde yer aldı”
Türkiye’de 1987’den bu yana 36 yıldır yeni ve sivil anayasa talebi olduğunu belirten Uçum, o tarihten bu yana 23 defa değişiklik yapılmasına ve 19’u yürürlüğe girmesine karşın yeni anayasa talebinin ülke gündeminde çeşitli düzeylerde her vakit yer aldığını kaydetti.
Uçum, “Hem darbe eseri olan hem de bu kadar çok değişikliğe uğrayıp bütün iç tutarlılığını, lisan ve terim ahengini yitirmiş yamalı bohçadan beter bir anayasayla yaşamak Cumhuriyetin 100. Yılında ülkemize yakışan bir durum değildir.” dedi.
Yeni anayasa amacında sil baştan bir kurgu olmayacağının tüm toplum tarafından kabul gördüğünü belirten Uçum, “Cumhuriyet’in, Cumhuriyetimizin kurucu başkanı Atatürk’ün, üniter yapının, adalet ve insan haklarına dayanan, demokratik, laik, toplumsal devlet ve hukuk devletinin temel olduğu, resmi lisanın Türkçe, bayrağın ay yıldızlı al bayrak, ulusal marşın İstiklal Marşı, başşehrin Ankara olduğu bir anayasa, milletimizin vazgeçilmezidir.” sözlerini kullandı.
Uçum, yeni anayasada halk iradesinin temel kazanımı olan başkanlık sisteminin ve tüm kuvvetler açısından demokratik meşruiyet prensibinin korunması ve geliştirilmesinin bilhassa 14 ve 28 Mayıs 2023 seçimlerinden sonra halkın verdiği bir talimata dönüştüğünü vurguladı.
“Halkın talep ve iradesine nazaran hazırlanan sivil bir anayasa diyebiliriz”
Cumhuriyet’in prensipleri ve demokratik birikimlerin, yeni anayasanın oluşturulmasında en sağlam temel olacağını söyleyen Uçum, “Bu temel üzerinde yükselecek ve 41 yıl sonra darbe anayasasından büsbütün kurtulmamızı sağlayacak, ismiyle, ideolojisiyle, çağımıza uygun içeriğiyle yeni bir anayasadan kelam edebiliriz. Kurumsal yapıların ve seçkinlerin taleplerine ve iradelerine değil halkın talep ve iradesine nazaran hazırlanan sivil bir anayasa diyebiliriz. Türkiye’nin her ferdinin kendini asli ögesi olarak saydığı kapsayıcı Türk milleti ve Türk vatandaşlığı yaklaşımının temel olduğu kuşatıcı bir anayasayı söz edebiliriz.” dedi.
Cumhurbaşkanlığı Hukuk Siyasetleri Şurası Başkanvekili Mehmet Uçum, kişinin her türlü hak ve özgürlüklerinin eksiksiz yer aldığı, sınırlamaların istisna olduğu özgürlükçü bir anayasa vurgusu yapılabileceğini, doğal afetlere karşı insanı müdafaa gayesine hizmet edecek hukukî önlemleri içeren gözetici bir anayasanın ne kadar değerli olduğunun altının çizilebileceğini belirtti.
Toplumda gelir kümeleri ortasındaki farkları üste hakikat azaltacak adil bir gelir dağılımı sistemine geçiş üzere birçok toplumsal adalet yaklaşımına ve yeni toplumsal siyasetlere imkan veren toplumsal bir anayasadan kelam edilebileceğini kaydeden Uçum, yeni anayasanın, elektronik demokrasi, elektronik iştirak hakkı, halkın milletvekilini geri çağırma hakkı, halkın yasa teklif hakkı, yargılama süreçlerinde halk iradesinin de tesirli olacağı yapılar ve işlevler üzere kurumlar yoluyla gelişkin demokrasiye imkan veren bir anayasayı işaret edebileceğini söyledi.
“Yeni anayasa amacında ulusal anayasa yaklaşımı belirleyicidir”
Uçum, devletin maddi ve manevi varlığını müdafaayı ve geliştirmeyi teminata alan, tam bağımsızlığı bütün boyutlarıyla müdafaaya ve güçlendirmeye imkan veren ulusal bir anayasa yaklaşımının temel olması gerektiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Her hükümran devlet olumlu hukukunu oluştururken ve uygularken beka asıllı bir politik hukuk anlayışıyla hukuk üretimini yapar ve beka anlayışıyla uygular. Hakikaten pek çok Batı devletinin yaptığı budur. Beka tehdidi oluşturacak ya da beka tehditlerine yer ve güç kazandıracak bir hukuk uygulaması kozmik hukuk ismine olsa bile hükümran bir devlet açısından yasal değildir ve asla kabul edilemez. Bu nedenle yeni anayasa maksadında ulusal anayasa yaklaşımı belirleyicidir.”
Yeni anayasanın Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 400’den fazla oyla kabul edilmesi durumunda bile halkın onayına sunularak yürürlüğe girmesi için genel bir mutabakat olduğunu lisana getiren Uçum, yeni anayasanın halkla başlayıp halkla biten bir imal süreci, demokratik meşruiyet ve şeffaflık açısından en gerçek yol olarak öne çıktığını da kaydetti.
Yeni anayasanın adı
Türkiye’de anayasaların kabul edildikleri yılın ismiyle anıldığını fakat bunun türel bir mecburilik olmadığını, doktriner ve yargısal bir teamül olduğunu söyleyen Uçum, “Bu nedenle Türkiye şayet 2028’e kadar devam edecek TBMM’nin 28. Devri’nde yeni bir anayasaya kavuşursa yeni anayasanın, 2024 yahut sonraki bir yasama yılında kabul edilse bile 2023 Anayasası olarak isimlendirilmesi çok manalı olur. Anayasanın bu formda isimlendirileceği başlangıç metni içinde tabir edilebilir. Böylece Türkiye Yüzyılı’nın Anayasası ‘2023 Anayasası’ ismiyle Cumhuriyet’in Yüzüncü Yılı’nın Anayasası olarak tarihe geçer.” halinde konuştu.
Uçum, bu sembolizmin Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlılığın, anayasanın içeriğinin yanı sıra ismiyle da işaretlenmesi olarak kabul edilebileceğini kaydetti. “Hedef 2023 Anayasasıdır. 2023’ten sonra hangi yılda kabul edilirse edilsin Türkiye Yüzyılı’nda kabul edilecek yeni anayasanın ismi ‘2023 Anayasası’ olmalıdır.” sözlerini kullanan Uçum, “Gelin daima birlikte Cumhuriyet’in Yüzüncü Yılı’nı da kapsayan TBMM’nin 28. Yasama periyodunda Türkiye Anayasa Mutabakatı (TAM) sağlayalım. Bu kere olsun tam olsun diyelim. Türkiye Yüzyılı’nı yeni anayasayla görkemli bir formda başlatalım.” dedi.
